26 Mart 2007 Pazartesi

İran'daki Azerbaycanlı topluluğu - Mostafa Evezpoor ve kardeşi Mohammad Reza Evezpoor

KAMUSAL BELGE - AI İndeksi: MDE 13/037/2007
26 Mart 2007

UA 273/06 (MDE 13/118/2006, 11 Ekim 2006) Keyfi Gözaltı / Düşünce Mahkumları/ İşkence ve Kötü Muamele Endişesi Raporuyla ilgili Ek Bilgi

İRAN - Mostafa Evezpoor (Mustafa Evezpur) (E), 25 yaşında ve kardeşi Mohammad Reza Evezpoor (Muhammed Rıza Evezpur) (E), 14 yaşında ve sayısı 13'ten çok olan diğer gözaltılar

Mustafa Evezpur ve 15 yaşındaki kardeşi Muhammed Rıza Evezpur, İran'daki Azerbaycanlı topluluğa mensup olup 12 Ekim 2006 günü serbest bırakılmışlardır. Onlar 21 Eylül'den beri tecrit gözaltısında tutulmaktalardı. Mustafa Evezpur'a yönelik suçlamalar "Pan-Türkist kuruluşlara üyelik ve işbirliği" ve "sistem aleyhine propaganda yaymak" olarak belirtilmiştir.

Mustafa ve Muhammed Rıza Evezpur, 16 yaşındaki kardeşleri Murtaza'yla birlikte 21 Eylül'de İran'ın kuzeybatısındaki Tebriz şehrinde İstihbarat Bakanlığı memurları tarafından gözaltına alınmıştırlar. İran'daki Azerbaycanlı aktivistler eğitim-öğretim yılının ilk gününü boykot etme ve Azerbaycanlı çocukların anadilde eğitim hakkıyla ilgili gösteriler yapma çağrısında bulunmuşlardı. Boykot öncesi ve sonrasında, aralarında Evezpur kardeşlerin de bulunduğu 15'ten çok gözaltı yaşanmıştır Mustafa Evezpur 9 Ekim'de ya da ona yakın olan günlerden birinde serbest bırakılmıştır. Boykotla ilgili gözaltına alınan diğer şahısların da serbest bırakıldığı rapor edilmiştir, ancak onlarla ilgili detaylı bilgi yoktur.

Mustafa Evezpur, 10 gün boyunca Tebriz'de İstihbarat Bakanlığının gözaltı merkezinde tutulup daha sonra Tebriz Hapishanesine nakledilmiştir. Gözaltı süreci boyunca tecritte tutularak fiziksel ve psikolojik işkenceye maruz kalmıştır. Raporlara göre o, gördüğü kötü muameleyi protesto etmek için açlık grevine başlamıştır. Muhammed Rıza Evezpur, 13 gün boyunca Tebriz'deki İstihbarat Bakanlığı gözaltı merkezindeki hücrede tutularak fiziksel ve psikolojik işkence görmüştür. O daha sonra Tebriz Hapishanesine nakledilerek burda tehlikeli adli suç sanıklarının tutulduğu bir koğuşa nakledilmiştir. Muhammed Rıza Evezpur "Pan-Türkist toplulukların propagandasını yaymak"la suçlanmış ve davası çocuk mahkemesine nakledilmiştir.

Mustafa Evezpur Kasım ayının sonunda, serbest bırakıldıktan birkaç hafta sonra Tebriz İnkılap (Devrim) Mahkemesi 1. Şubesi tarafından gönderilen 1 Kasım 2006 tarihli yazılı bir mahkeme bildirimi almıştır. Mahkumiyetin 2006 yılının Nisan ayındaki gözaltına alınmasıyla ilgili olduğu sanılmaktadır. Evezpur daha önce iki kez avukatı olmadan mahkemeye çıkmıştır, bunlardan biri 9 Nisan 2006'da, diğeri ise gözaltına alındıktan sonra aynı yılın Eylül ayında, suçlamalarından habersiz olduğu halde gerçekleşmiştir. Ona İran Anayasasının 499. ve 500. maddelerine göre "Pan-Türkist kuruluşlara üyelik ve işbirliği" suçlamasıyla altı ay ve "sistem aleyhine propaganda suçlamasıyla (gözaltında geçirdiği süreyi dikkate alarak) beş ay hapis cezası verilmiştir. Suçlamaların kaynağı olarak yargı onun çalışmalarını, Azad Üniversitesinde "ırkçı milliyetçi" faaliyetlerde bulunmak, Türkçe dil (Latin ve Azeri-Arap alfabelerinde) ve tarih dersleri almak, İran'daki Azerbaycanlıların kültürel toplantılarına katılarak "aktif rol almak" olarak sıralamıştır. Ayrıca ona eğitim yılı boykotu ve gösterileri ile ilgili suçlamalar yöneltilmesine ihtimal verilmektedir. Mustafa Evezpur'un temyiz başvurusundan sonra 17 Aralık'ta Doğu Azerbaycan Eyaleti Temyiz Mahkemesi, Evezpur'un "sistem aleyhine propaganda yaptığına" dair bir kanıt bulunmadığına hükmederek hapis cezasını altı aya indirmiştir. O şu anda serbesttir ancak gelecekte hapis cezası çekmeye zorlanması mümkündür. Uluslararası Af Örgütü, Mustafa Evezpur tekrar tutuklandığı halde onun temel ifade ve örgütlenme özgürlüğü hakkını barışçıl şekilde kullanması nedeniyle tutuklanan bir vicdan mahpusu (düşünce suçlusu) olacağına inanmaktadır.

Başvuru gönderen herkese teşekkürler. Daha fazla eylem talep edilmemektedir. Uluslararası Af Örgütü Evezpur kardeşlerin davalarını incelemeye devam edecek ve gerekirse yeni eylemlerde bulunacaktır.

Devamını oku...

23 Mart 2007 Cuma

İran Azerbaycanlısı aktivist Mehdi Babaei Ajabshir (Oktay)

KAMUSAL BELGE - AI İndeksi: MDE 13/036/2007
23 Mart 2007

UA 221/06 (MDE 13/093/2006, 17 Ağustos 2006) – Hücre Gözaltısı / İşkence Tehlikesi/ Olası Düşünce Mahkumu Raporuyla ilgili Ek Bilgi

İRAN - Mehdi (Oktay) Babaei Ajabshir (E), 31 yaşında, aktivist

İran Azerbaycanlısı aktivist Mehdi Babaei Ajabshir (Oktay olarak tanınmaktadır) altı aylık hapis cezasını tamamladıktan sonra Ocak ayında Tebriz Hapishanesinden serbest bırakılmıştır.

2 Eylül ya da ona yakın olan günlerden birinde, Mehdi Babaei Ajabshir Tebriz İnkılap Mahkemesinin 1. Şubesi tarafından yargılanarak altı ay hapis cezasına çarptırılmıştır. O, Anayasanın 499. maddesine göre "ülke güvenliğini bozmakta olan kanunsuz teşkilata üyelik"le suçlu bulunmuştur. Uluslararası Af Örgütü, onun İran'daki Azerbaycan topluluğunun hakları için yürüttüğü barışçıl faaliyetlerinden dolayı tutuklanan bir "vicdan mahpusu" (düşünce suçlusu) olduğunu düşünmektedir.

Uluslararası Af Örgütü, ona karşı gösterilen "kanıtları", İran'da Azerbaycanlıların yasal kültürel ve politik toplantılarına katılımının oluşturduğu yargı sürecinin, uluslararası adalet standartlarına uymadığına inanmaktadır.

Kanıtlar, 2006 yılının Mayıs ayındaki gösterilerine katılımı, Babek Kalesi toplantılarını, Tebriz İslami Azad Üniversitesindeki Türkçe ve Azerbaycan dil kurslarına katılımı, "Türkçe kitap ve gazetleri okumanın sonucu olarak milliyetçi oluşumların bir parçası olmayı", Azerbaycanlı dilbilimci Muhammed Ali Ferzane'nin 2005 yılındaki cenazesine katılımı ve "internette milliyetçi siteleri ziyaret etmeyi" içermektedir.

Mehdi Babaei Ajabshir 11 Temmuz 2006'da İstihbarat Bakanlığı memurları tarafından bir sokakta gözaltına alınmıştır. 28 Haziran'da, 16 polis memuru Tebriz'deki evine onu gözaltına almak amacıyla girmişti. Memurlar onu evde bulamayınca Türkçe kitaplara, CDlere, ailenin bilgisayarına, bir postere ve ailenin fotograf albümlerine el koymuşlardır. İddialara göre memurlar aileyi, Mehdi Babaei Ajabshir'i yakaladıklarında işkence edeceklerini, hatta vuracaklarını söyleyerek tehdit etmişlerdir. Aynı gece İstihbarat Bakanlığı memurları ailenin evini sürekli telefonla arayarak Mehdi Babaei Ajabshir'in nerede olduğunu söylemelerini talep etmiştir. Kardeşi Ali bu sırada gözaltına alınmış ve ertesi gün, kardeşini Tebriz İstihbarat Bakanlığına teslim olmasına ikna etmesi şartıyla serbest bırakılmıştır.

Ailesi, 21 Temmuz'da, o telefon açıp Tebriz'de İstihbarat Bakanlığı gözaltı merkezinde tutulduğunu söyleyene kadar Ajabshir'in nerde olduğuna dair bilgi alamamışlardır. İddialara göre burda işkence görmüştür. Daha sonra Tebriz Hapishanesine nakledilmiştir.

Başvuru gönderen herkese teşekkürler. Daha fazla eylem talep edilmemektedir.

Devamını oku...

9 Mart 2007 Cuma

İRAN- Azerbaycanlı anadil ve kültürel haklar aktivistleri...

KAMUSAL BELGE
AI Indeksi: MDE 13/027/2007
09 Mart 2007

UA 61/07 Düşünce Mahkumları/ İşkence

İRAN- Azerbaycanlı anadil ve kültürel haklar aktivistleri:
Esma’il Javadi (İsmail Cavadi) (E), 31 yaşında, gazeteci
Ebulfezl Alilu (E)
Ramin Sadeghi (Sadıki) (E)
Qahreman Qanbarpour (Kahreman Kanberpur) (E)
Adel Allahverdipour (Allahverdipur) (E)
Jelil Qanilu (Celil Ganilu) (E)
Safar Ali Kho’ini (Sefer Ali Khoini) (E)
Ja’far Haqnazari (Cafer Haknazari) (E)

Adları geçen İran Azerbaycanlısı kültürel ve anadil aktivistleri, 21 Şubat Uluslararası Anadil günü kutlamaları sırasında İran Azerbaycanının çeşitli şehirlerinde gözaltına alınmışlardır. Uluslararası Af Örgütü, onların düşüncelerini barışçıl yollarla savunarak temel ifade ve örgütlenme haklarını kullandıkları için tutuklanan "vicdan mahpusları" (düşünce suçluları) olduklarına inanmaktadır.

Uluslararası Af Örgütü'ne gelen raporlarda yaklaşık 100 İran Azerbaycanlısının gözaltına alındığı belirtilmiştir. İran'da Azerbaycanlı nüfusun yoğun olduğu bir çok bölgede anadilde eğitim talebinin dile getirildiği şiddet içermeyen gösteriler düzenlenmiştir. Gözaltına alınanların çoğunun teminat karşılığında serbest bırakıldıkları rapor edilmiştir, ancak halen hücrede tutulup işkence ve kötü muamele riski altında olanlar vardır. Aralarında yaşları küçük olanların da bulunduğu bazı şahısların kısaca yargılandıkları belirtilmiştir.

Gazeteci İsmail Cavadi 18 Şubat günü Urmiye şehrinde gözaltına alınmıştır. Şu anda Urmiye'nin "Dokkuz Pille" bölgesinde İstihbarat Bakanlığı kontrolünde bulunan bir binada tutulmaktadır. Şiddetle darp edildiği için acil sağlık yardımına ihtiyacı vardır. Cavadi'yle görüşmesine izin verilen aile bireylerinin güvenlik memurları tarafından, onun durumuyla ilgili hiçbir yerde konuşmamaları konusunda tehdit edildikleri belirtilmiştir.

ASMEK'in (Azerbaycan Siyasi Mahpuslarını Müdafaa Komitesi) bildirdiğine göre 21 Şubat günü Urmiye'de yaklaşık 50 kişi gözaltına alınmıştır. Bunlardan biri olan Ebulfezl Alilu'nun Urmiye Pazarındaki dükkanı yetkililer tarafından kapatılmıştır. Şu anda Dokkuz Pille'deki gözaltı binasında tutulduğu ve işkence gördüğü bildirilmiştir.

ASMEK'in raporuna göre 21 Şubat'ta Negede şehrinde (Azerbaycan Türkçesinde Sulduz) Kahreman Kanberpur ve Adel Allahverdipur dahil olmak üzere en az 25 kişi gözaltına alınmıştır. Sulduz'da gözaltına alınanların bir kısmının Urmiye'deki gözaltı merkezlerine nakledildiği bildirilmiştir. Gözaltına alınanların kısaca mahkemeye çıkarıldıkları ve avukat tutmalarının engellendiği belirtilmiştir.

ASMEK ayrıca Miyandoab (Koşaçay) şehrinde gözaltına alınanların olduğunu, öğrenci dergisi "Bulud"un yazı işleri kurulu üyesi Cafer Haknazari'nin de bunlardan biri olduğunu belirtmiştir.

İnsan hakları aktivisti Ramin Sadıki, 19 Şubat'ta Erdebil şehrinde gözaltına alınan 20 kişiden biridir. Önce İstihbarat Bakanlığı kontrolündeki gözaltı merkezinde tutulan Sadıki'nin 3 Mart'ta Erdebil Hapishanesinin 1. Bölümüne nakledildiği sanılıyor. Memurların ziyaret kabul etmesine izin vermedikleri aktivist, açlık grevine başlamıştır. Sağlık durumu oldukça kötü olup acil tedaviye ihtiyaç duymaktadır.

Celil Ganilu ve Sefer Ali Khoini, 21 Şubat günü Zenjan şehrinde Dünya Anadili Günü Kutlamalarında en az 25 kişiyle birlikte gözaltına alınmışlardır.

GENEL BİLGİLENDİRME: İran Anayasasının 15. Maddesine göre: "İran halkının resmi ve ortak dili Farsçadır. Resmi yazışmalar, metinler ve senetler ve okullarda okutulan ders kitaplarının bu dilde olması gerekir. Fakat basında ve toplu iletişim araçlarında yerel ve etnik dillerin kullanılması ve okullarda Farsçanın yanında yerel edebiyatın okutulması (öğretilmesi) serbesttir".

ÖNERİLEN EYLEM: Lütfen Farsça, İngilizce, Fransızca, Azerbaycan Türkçesi ya da kendi dilinizde bir mektup yazarak en kısa sürede gönderin. Mektubunuzda:

-Yetkililere adları geçen sekiz kişiyi, ve Azerbaycan Türkçesinde eğitim dahil olmak üzere fikir ve inançlarını barışçıl yollarla savunduğu için gözaltına alınan herkesi, hiçbir ön şart olmadan bir an önce serbest bırakmaları çağrısında bulunun.

- İsmail Cavadi ve Ramin Sadıki'nin sağlık durumuna yönelik endişelerinizi belirtin;

- Yetkilileri İsmail Cavadi, Ramin Sadıki ve diğer gözaltındakilere hemen sağlık yardımı vermeye, gerekirse hapishane dışında tedavi edilmelerini sağlamaya çağırın;

- Yetkilileri, aktivistlerin aileleriyle düzenli iletişim kurmalarını ve avukat tutarak onlarla görüşmelerini sağlamaya çağırın;

- Adları geçen sekiz kişiye yönelik suçlamalarla ilgili detaylı bilgi verilmesini talep edin.

Devamını oku...