İran’da Azerbaycanlı Siyasi Mahpuslarını Savunma Kuruluşunun Aylık Raporu - Aralık 2008

İran İslam Cumhuriyetinin devlet güvenlik güçlerinin, barışçıl yollarla ayrımcılığa karşı çıkan ve milli kimliklerini korumak için çalışan Azerbaycanlı kültürel aktivistlere yönelik baskıları artarak devam etmektedir.

Keyfi tutuklamalarla karşı karşıya kalan bu aktivistler mahkemeye çıkartılmadan ve haklarındaki suçlamalar resmi olarak belirtilmeden hapiste tutulmaktadırlar. Avukatları ve aileleriyle görüştürülmeyen mahpuslar işkence ve çeşitli kötü muameleye maruz kalma tehlikesi altındadırlar.

Geçici Olarak Tutuklu Bulunanlar (Gözaltına Alınanlar)

Azerbaycanlı iki kültürel aktivist olan Tahran-Şehid Recayi Üniversitesi mimarlık bölümü öğretim görevlisi mühendis Abdullah Abbasi Cavan ve Erdebil-Razi Üniversitesinin Öğrenci birliğinin eski başkanı Hüseyin Hüseyni, 13 Kasım 2008 tarihinde Rey şehrinde tutuklanmışlardır. Bu tutuklama, aktivistler Settar Han'ı (Azerbaycanlıların 1906-1914 yıllarındaki inkılap hareketine önderlik eden tarihi kahramanı) Anma Merasimine katılırken gerçekleşmiş ve onlar Tahran'ın Evin Hapishanesinin İran istihbarat servisi tarafından kontrol edilen 209. bölümüne yerleştirilmişlerdir.

Aile bireylerinin aktivistlerin nerde tutulduğunu öğrenme çabaları sonuçsuz kalmış ve güvenlik güçleri tarafından tehdit edilerek bir daha başvurmamaları söylenmiştir.13 Kasım'dan beri bu mahpusların aile bireyleriyle kurabildiği tek bağlantı, Abdullah Abbasi Cavan'ın tutuklandığı 10. günde kardeşiyle yaptığı 1 dakikadan kısa süren telefon görüşmesi olmuştur.

Evin hapishanesinin 209. bölümünden geçtiğimiz haftalarda serbest bırakılan iki düşünce suçlusunun verdiği bilgiye göre mühendis Abdullah Abbasi Cavan, kanunsuzca tutuklanmasını ve temel insan haklarının çiğnenmesini protesto etmek için son çare olarak 12 Aralık 2008 tarihinde (tutuklanmasının 23. gününde) açlık grevine başlamıştır.

9 Kasım 2008 tarihinde Tebriz'de tutuklanan Azerbaycanlı kadın hakları savunucusu gazeteci Şehnaz Gulami halen belirsiz durumda hapistedir. Gulami, gözaltı süresinin uzatılmasına ve sorgulamaların devam etmesine karşı itiraz olarak 21 Kasım 2008'de 8 gün süren bir açlık grevine başlamıştı.

Geçtiğimiz günlerde onla görüşmeyi başaran ailesinin belirttiklerine göre Gulami'nin sağlık durumu kötüleşmiş,ancak tedavi ve ilaçlar konusunda sıkıntılar ve sınırlamalarla karşı karşıya kalmıştır.

Tebriz Hapishanesinin kadınlar bölümünde tutulan Şehnaz Gulami'nin tutuklama kararı Tebriz 4. Sorgulama Şubesinin hakimi Haşimzade tarafından verilmiştir. Suç dosyasının araştırma aşamasında olması sebebiyle sorgulama devam etmektedir ve hakkındaki suçlamalar henüz bilinmemektedir.

Azerwomen webblogunun yazarı olan gazeteci Şehnaz Gulami geçtiğimiz yıl Ağustos ayında da Tebriz İnkılap Mahkemesinin 1. Şubesi tarafından "düzen aleyhine propaganda" suçlamasıyla 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Bu gazeteci daha önce 1989-1994 yılları arasında siyasi mahpus olarak 5 yıl ve 2007 yılının Ağustos ayında ise 1 ay boyunca tutuklu kalmıştı.

Yeni Tutuklamalar

12 Aralık (21 Azer) günü, İran'da Azerbaycan Hükumetinin kurulması ve Türk dilinin resmileşmesinin 66. yıldönümünde Urumiye şehrinde en az 7 kişi güvenlik güçleri tarafından tutuklanmıştır.

Navid Sultani, Said Mahmudi, Hoccet Mahmudi, Setare (Ulduz) Kasımi ve Rahman Kasimi, 3 hafta gözaltında tutulduktan sonra 4 Ocak 2009 tarihinde teminat karşılığında serbest bırakılmışlardır.

Bu aktivistler 10-12 Aralık 2008 tarihlerinde kendi evlerinde tutuklanmışlardır. Güvenlik güçleri onların evlerini arayıp bilgisayarlarına,cdlerine, kitap ve belgelerine el koymuşlardır.

Aktivistlerin hepsi 3 hafta boyunca Ettelaat merkezinde ve Urumiye Hapishanesinde tutuklu bulunup sorgulanmışlardır. Bu süre boyunca ailelerine onlarla görüşme izni verilmemiştir, ancak bazıları tek seferliğine bu imkana sahip olmuşlardır.Aktivistlere avukat tutma hakkı da verilmemiştir.Ailelerinin belirttiğine göre onlar "Urumiye şehrinin Ettelaat merkezinde sorgulandıkları süre boyunca işkence ve kötü müameleye maruz kaldılar".

27 yaşındaki Azerbaycan Milli Hareketi faali Tovhid Hüseyinpur, 6 Kasım 2008 tarihinde Urumiye şehrinde sokakta bildiri dağıtırken tutuklanmış ve 14 Aralık 2008'de, 10 milyon tomen teminat karşılığında tutuklu bulunduğu Urumiye Ettelaat merkezinden geçici olarak serbest bırakılmıştır.

Her yıl 12 Aralık (21 Azer) tarihinde, 1945'te Azerbaycan Milli Hükumetinin kuruluşu ve Azerbaycan Türkçesinin resmi dil olmasının yıldönümü nedeniyle Urumiye ve diğer Azerbaycan şehirlerinde havaifişek gösterileri düzenlenir ve bildiriler dağıtılır.

Vahid Şeyhbağlu, Tebriz Azad Üniversitesi İktisat bölümü öğrencisi ve "Arman" öğrenci teşkilatının eski üyesi, 24 Aralık 2008 Çarşamba akşamı Tebriz'deki evinde tutuklanıp Ettelaat merkezine götürülmüştür. Bu süre boyunca Şeyhbağlu, ailesiyle sadece bir telefon görüşmesi yapabilmiş ve tutuklanma nedeni halen belirlenememiştir.

Vahid Şeyhbağlu, daha önce 28 Kasım 2008 tarihinde de Tebriz hapishanesinden aylar sonra serbest bırakılan 9 Tebrizli öğrenciyi karşılama törenine katıldığı için birkaç kişiyle birlikte tutuklanmış ve birkaç saat sonra serbest bırakılmıştı. Tutuklananlar arasında bulunan Tebrizli aktivist Cemşid Zareyi, 18 Kasım Cumartesi günü işyerinde tekrar tutuklanmış ve 9 gün gözaltında tutulduktan sonra 20 milyon tomen teminat karşılığında Tebriz Hapishanesinden serbest bırakılmıştır. Vahid Şeyhbağlu, 2006 Mayıs ayında Azerbaycan Türklerinin İran gazetesinin hakaret içerikli karikatürüne karşı düzenlediği protesto gösterilerine katıldığı için Tebriz'de tutuklanmış ve 50 gün tutuklu kaldıktan sonra teminat karşılığıyla serbest bırakılmıştı.Şeyhbağlu, daha sonra 91 gün şartlı hapis cezasına çarptırıldı.

Çıkarılmış Hükmler:

Erdebil şehrinden Azerbaycanlı öğrenci aktivist Esger Ekberzade, "ülke güvenliğini bozmak" suçlamasıyla 5 yıl Zahidan Hapishanesine sürgün cezasına çarptırıldı.

Esger Ekberzade'nin hükmü, 10 Aralık 2008 tarihinde mahkemenin ilk celsesinde Erdebil İnkılap Mahkemesinin hakimi Hüseyinzade tarafından verildi.Ekberzade'nin belirttiğine göre 10 dakika süren mahkemede ona kendini savunma izni verilmemiş ve hakim sadece iki soru sorarak hükmü vermiştir.

Hakimin dosyada yönelttiği suçlamalardan bir kısmı şunlardır: Azerbaycan Milli Hareketi topluluğunu kurmak, Pantürkist (Türkçü) yazar Muhammed Ali Ferzane'nin cenaze törenine katılmak, öğrenci toplantılarına katılmak, Azerbaycan geleneksel dansları kursuna gitmek ve etnik bir simge olarak eliyle Bozkurt sembolünü göstermek, uluslararası kuruluşlara,topluluklara ve Savalan Sesi internet sitesine haberler yaymak, cd,bildiri ve ilanlar çoğaltıp dağıtmak, ayrılıkçı ve milliyetçi düşünceleri yaymak.

Esger Ekberzade'nin yargılandığı mahkeme avukatsız ve kapalı olarak gerçekleşmiştir.

23 yaşındaki Erdebil Peyam-i Nur üniversitesi kimya bölümü öğrencisi Esger Ekberzade, 9 Haziran 2008 tarihinde üniversite çıkışında güvenlik güçleri tarafından tutuklanmış ve 28 gün sonra 30 milyon tomen teminat karşılığında serbest bırakılmıştı.

Bu süre içinde Ekberzade'nin ailesi, 20 gün boyunca onun tutulduğu yerden ve durumundan tamamen habersiz bırakılmıştır. Serbest bırakıldıktan sonra belirttiğine göre bu aktivist tutuklu bulunduğu süre boyunca doğru olmayan suçlamaları itiraf etmesi için fiziksel ve ruhsal işkenceye maruz kalmıştır.

Esger Ekberzade, bu karardan bir kaç gün sonra, tekrar Erdebil Ceza Mahkemesi 105. Şubesi Başkanı Hakil Hüseyiniyan tarafından "düzen aleyhine çalışan toplulukların propagandasını yapmak" ve "halkı ayaklanmaya teşvik etmek" suçlamalarıyla 6 ay şartlı hapis cezasına mahkum edilmiştir.

Bu hükmün nedeni sadece daha önce tutuklanan bazı şahısların, Erdebil'de milliyetçi bildiriler dağıtıldığını belirtmeleri ve tutuklu bulunduğu dönemde internet sitelerinde onunla ilgili haberlerin yayılması olarak gösterilmiştir.

Esger Ekberzade daha önce anadilde eğitim hakkı için yapılan gösterilere ve 2006 Mayıs ayında Azerbaycan şehirlerindeki protestolara katılımı nedeniyle tutuklanmış ve "Milli güvenliğe karşı çıkmak", "Düzen aleyhine propaganda" suçlamalarıyla kapalı mahkemede yargılanıp hapis ve para cezasına çarptırılmıştı. Uluslararası Af Örgütü 2006 Kasım ve 2007 Şubat aylarında yayınladığı bildirilerle Esger Ekberzade'nin durumuyla ilgili endişelerini bildirmişti.

Azerbaycanlı kültürel aktivistler Ali Sadıki, Hamid Vahid Rezainiya ve Ekber Hüseyinnejad, " Düzen aleyhine propaganda" ve "Milli güvenliğe karşı faaliyet" suçlamalarıyla birer yıl hapis cezasına çarptırılmışlardır. 2006 yılının Mayıs ayında Azerbaycanlılar tarafından İran gazetesinin hakaret içerikli karikatürüne karşı yapılan protesto gösterilerinin 2. yıldönümü nedeniyle basılan ilanlar ve cdler bu suçlamaların nedenleri olarak gösterilmiştir.

Bu aktivistlerin yargılanması Tebriz İnkılap Mahkemesinin 2. Şubesi tarafından avukatsız ve kapalı olarak gerçekleşmiştir. Aktivistler 15 Mayıs 2008 tarihinde, Azerbaycan şehirlerindeki Mayıs ayı protestolarının 2. yıldönümünde tutuklanıp yaklaşık bir ay boyunca gözaltında tutulmuşlardı.Daha sonra teminat karşılığında Tebriz Hapishanesinden serbest bırakılmışlardı.

15 Mayıs 2008 tarihinde güvenlik güçleri tarafından Hoy şehrinde tutuklanan ve 7 gün gözaltında tutulduktan sonra 50 milyon riyal teminat karşılığıyla serbest kalan Azerbaycanlı kültürel aktivistler Süleyman Eraki (Peyam Nur Üniversitesi Azerbaycan Tanıtım birliğinin eski başkan yardımcısı ve NGO kuruluşu merkezi şurasının üyesi ), Salar Eraki (Urumiye Üniversitesi Makine Mühendisliği öğrencisi), Hüccet Eraki (Urumiye fen fakültesi mekanik bölümü öğrencisi), Peyam Alim Galilu ( Kazvin Azad Üniversitesinin ziraat mühendisliği öğrencisi) ve Ali Ekber Abdullahi (Urumiye fen fakültesi mekanik öğrencisi) Hoy İnkılap Mahkemesinin 1. şubesinden Hakim Novruzi tarafından 2 yıl boyunca ertelenecek olan 1 yıl şartlı hapis cezasına çarptırıldılar. Aktivistlere karşı yöneltilen suçlamalar "Düzen aleyhine propaganda -Türkçülük- faaliyetlerine katılmak" (Mayıs ayındaki Azerbaycan protesto gösterilerinin 2. yıldönümüyle ilgili bildiriler yaymak) olarak belirtilmiştir.

Bu aktivistlerin tümü NGO Evrin kuruluşunun üyeleridirler. Daha önce bu kuruluşun eski başkanı olan İbrahim Caferzade 1 yıl hapis ile Borazcan şehrine 2 yıl sürgün ve diğer başkan Şirzad Hacılu 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.

Makü'lü Azerbaycan aktivistlerinden İbrahim Abdullahnejad, Ali Elmi, Muhsin Hüseyinzade, Sabir Beytullahi ve Behmen Nesirzade, 2006 Mayıs ayında Azerbaycan şehirlerindeki İran gazetesinde yayınlanan hakaret içerikli karikatüre karşı düzenlenen protesto gösterileriyle ilgili olarak 1 yıl ve 10 ay arasında değişen hapis cezalarına çarptırılmışlardır.

Hoy inkilap mahkemesinin 1. şubesinden Hakim Novruzi, 22 yaşındaki İbrahim Abdullahnejad'a 1 yıl hapis, 35 yaşındaki Ali Elmi'ye 2 yıl boyunca ertelenecek olan 1 yıl şartlı hapis, 35 yaşındaki Ali Hüseyinnejad Esl ile 40 yaşındaki Muhsin Hüseyinzade'ye 10 ay hapis cezası yerine geçecek olan 500 000 tomen para cezası vermiştir.Aktivistlere yönelik suçlamalar "Düzen aleyhine faaliyet gösteren pantürkist (Türkçü) hareketlerin (Güney Azerbaycan Milli Hareketi) propagandasını yapmak" olarak belirtilmiştir.

Hoy İnkılap Mahkemesi tarafından 1 yıl hapse mahkum edilen ve karara itiraz eden 35 yaşındaki öğretmen Sabir Beytullahi ve 37 yaşındaki şair Behmen Nesirzade, 30 Kasım günü tekrar mahkemeye çağrılmış ve kendilerini savunmuşlardır.Şu anda mahkeme kararını beklemektedirler.

Adı geçen aktivistlerin tümü 17 Haziran 2006 tarihinde İran gazetesinin hakaret içerikli karikatürünü protesto gösterilerinde emniyet güçleri tarafından tutuklanarak 27 gün gözaltında tutulduktan sonra 50 milyon... teminat karşılığında serbest bırakılmışlardır.

Diğer Azerbaycanlı Kültürel Aktivistlerin Durumu

21 Kasım 2008 tarihinde Eher şehrinin Hoca kasabasında Ettelaat memurları tarafından tutuklanıp Tebriz Ettelaat merkezine götürülen gazeteci,yazar ve şair Muhammed Rıza Levayi, 23 gün tutuklu kaldıktan sonra14 Aralık'ta serbest bırakılmıştır.Levayi'nin belirttiğine göre, kalp rahatsızlığı yüzünden tutuklu bulunduğu 11. günde fenalaşmış ve Ayetullah Medeni hastanesine götürülüp 12 gün orda kalmıştır. Levayi'nin ailesi, bu süre boyunca onun tutuklanma sebebi ve bulunduğu yerle ilgili hiçbir bilgi alamamışlardır. Levayi, hakkındaki suçlamaların ve tutuklanmasının sebebinin İran'da Azerbaycanlı aydınlara yönelik baskının anlatıldığı "Kültürel Sömürge ve Sömürge Kültürü" isimli makalesi olduğunu belirtmiştir. Muhammed Rıza Levayi'nin gelecek günlerde mahkemeye çıkması beklenmektedir.

Erdebil şehrinin kültürel aktivistlerinden mühendis Rehim Hacızade, 25 Eylül 2008 tarihinde tutuklanmış ve 61 gün sonra 80 milyon.... teminat karşılığında Erdebil Hapishanesinden serbest bırakılmıştır.

Hacızade'nin ailesinin belirttiğine göre, ona karşı yöneltilen suçlamalar "düzen aleyhine propaganda" ve yasal olarak yayınlanan "Savalan Aşiretleri" adlı kitabının 2. cildinde "kutsal değerlere hakaret etmek" olmuştur.

Tebrizli Azerbaycan Milli Hareketi faali Amir Ali Zabihi, yaklaşık 1 ay önce 8 aylık hapis cezasını çekmek üzere Tebriz hapishanesine götürülmüştür.Tebriz Azad Üniversitesi inşaat mühendisliği mezunu olan bu faal, 2006 Mayıs ayı protestolarında tutuklanıp 45 gün tutuklu kaldıktan sonra teminat karşılığında geçici olarak serbest bırakılmıştı.

Öğrenci Dergilerinin Kapatılması

13 Aralık 2008 günü Azad Mahabad üniversitesinin kültür şurası, Farsça-Türkçe iki dilli olarak yayınlanan Bulud dergisinin kapatılması kararını vermiştir.

Derginin önceki yayın müdürünün mezuniyeti sonrası, İslami Kültür Şurasının başkanı Hüccet-ül İslam Mehdi Rahi, yeni yayın müdürünü kabul etmemiş ve onlardan Ettelaat (istihbarat ve güvenlik teşkilatı) formlarını doldurup imzalamalarını talep etmiştir. Dergi yayıncıları bunu reddedince üniversite yetkilileri yayını durdurup dergiyi kapatmaya karar vermiş ve bu kapatma kararı, hukuksal aşama takip edilmeden,hatta dergi yayıncıları karar toplantısına çağrılmadan verilmiştir.

Yeni öğretim yılında üniversitelerin kültür şurası yetkilileri Azerbaycanlı öğrenci dergilerini büyük baskıya maruz bırakmıştır.

Ulus,Nesim,Araz,Özlük,Oyanış, Settar Han, Kimlik, Yoldaş, Aydın Gelecek, Kıpçak, Yarpak, Telenger, Çanlıbel, Yeşil Yol, Ana Yurd, Seher, Açık Söz ve Sayan, geçtiğimiz aylarda kapatılan öğrenci dergilerinden bazılarıdır.

Devamını oku...

ADAPP'IN İRAN'DAKİ İKİ AZERBAYCANLI DÜŞÜNCE SUÇLUSUYLA İLGİLİ ULUSLARARASI KURULUŞLARA ÇAĞRISI

İran İslam Cumhuriyetinin güvenlik görevlileri, şiddet içermeyen yollarla ayrımcılığa karşı çıkan ve milli kimliklerini korumak için çalışan Azerbaycanlı kültürel aktivistleri tutuklamaya devam etmektedir.Bu aktivistler hapishanede işkenceye maruz kalmakta ve "Milli güvenliğe karşı faaliyet" suçlamasıyla avukat tutma hakkından mahrum edilmektedirler.

Azerbaycanlı iki kültürel aktivist olan Tahran-Şehid Recayi Üniversitesi mimarlık bölümü öğretim görevlisi mühendis Abdullah Abbasi Cavan ve Erdebil-Razi Üniversitesinin Öğrenci birliğinin eski başkanı Hüseyin Hüseyni, 14 Kasım 2008 tarihinde Rey şehrinde tutuklanmışlardır. Bu tutuklama, aktivistler Settar Han'ı (Azerbaycanlıların 1906-1914 yıllarındaki inkılap hareketine önderlik eden tarihi kahramanı) Anma Merasimine katılırken gerçekleşmiş ve onlar Tahran'ın Evin Hapishanesinin İran istihbarat servisi tarafından kontrol edilen 209. bölümüne yerleştirilmişlerdir.

Aile bireylerinin aktivistlerin nerde tutulduğunu öğrenme çabaları sonuçsuz kalmış ve güvenlik güçleri tarafından tehdit edilerek bir daha başvurmamaları söylenmiştir.14 Kasım'dan beri bu mahpusların aile bireyleriyle kurabildiği tek bağlantı, Abdullah Abbasi Cavan'ın tutuklandığı 10. günde kardeşiyle yaptığı 1 dakikadan kısa süren telefon görüşmesi olmuştur.

Evin hapishanesinin 209. bölümünden geçtiğimiz haftalarda serbest bırakılan iki düşünce suçlusunun verdiği bilgiye göre mühendis Abdullah Abbasi Cavan, kanunsuzca tutuklanmasını ve temel insan haklarının çiğnenmesini protesto etmek için son çare olarak 12 Aralık 2008 tarihinde (tutuklanmasının 23. gününde) açlık grevine başlamıştır.

ADAPP (İran'da Azerbaycanlı Siyasi Mahpusları Savunma Birliği), Azerbaycanlı kültürel aktivistlerin karşı karşıya kaldığı bu tutuklamaların keyfi ve planlı olduğuna inanmaktadır. Mahkeme yetkililerinin ailelere bilgi vermekten kaçınması ve Abdullah Abbasi Cevan'ın devam eden açlık grevi, mahpusların hapishanede baskı altında olduklarını ve büyük ihtimalle sorgu sırasında fiziksel ve ruhsal işkenceye maruz kaldıklarını göstermektedir.ADAPP, Uluslararası toplumu ve insan hakları kuruluşlarını, İran devlet yetkililerinden Azerbaycanlı kültürel aktivistlere karşı baskılara son vermelerini ve bu iki mahpusu bir an önce serbest bırakılmalarını istemeye çağırmaktadır.

Devamını oku...

Şehnaz Gulami açlık grevinde

Radikal,Nurettin ATMACA/BAKÜ

İRAN'da Tebriz Hapishanesi’nde tutuklu bulunan ülkenin önde gelen insan hakları savunucularından Şehnaz Gulami'nin geçtiğimiz Cuma gününden bu yana açlık grevinde olduğu bildirildi.

Azeri Turan Ajansı’nın Dünya Azerbaycanlıları Kongresi yöneticilerinden aldığı bilgiye göre, kadın hukukçu Gulami tutukluluk halinin yasal olmamasına itiraz amacıyla açlık grevi yapıyor.

Ajansa bilgi veren kaynaklar, Şehnaz Gulami’nin Tebriz Cezaevinde fiziki ve manevi baskıya maruz kaldığını, uyuşturucu kullananlar ve katillerle aynı koğuşa konulduğunu kaydetti.

Gulami’nin, 9 Kasım’da Güney Azerbaycan Milli Hareketi’nin liderlerinden Gulamrıza Emani’nin kardeşleri Sefer ve Kerim’in İran gizli servis elemanlarıyla birlikte bulunduğu bir otomobile yapılan suikast sonucu öldürüldüklerini açıklaması üzerine tutuklandığı bildirildi.

Siyasi faaliyetine göre 1999 yılından 2003 yılına kadar cezaevinde tutulan Gulami, 2006 yılında da ülkenin resmi yayın organı İran Gazetesi’nde Azerbaycanlıları tahkir eden bir karikatürün yayınlanmasını protesto ettiği için tutuklanarak bir ay hapis yatmıştı.

Gayri resmi kaynaklar, Şehnaz Gulami’nin bu kez de devlete karşı propaganda, ülke liderlerini ve Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecat’ı tahkir etmekle ve bir dizi protesto gösterilerine katılmakla suçlanabileceği olasılığını ifade ettiler.(dha)

IRAN HUKUMETINDEN ACLIK GREVINDEKI KADIN GAZETECI SEHNAZ GULAMI'NIN HUKUK DISI MAHPUS'LUGUNA ACILEN SON VERMESINI ISTIYORUZ !

9 Kasım 20008'de evi basilarak tutuklanan ve o gunden beri Tebriz Hapishanesi'nde mahpus olan insan ve kadin haklari aktivisti, gazeteci ve hukukcu Sehnaz Gulami tutukluluk halinin hukuki olmamasina itiraz gayesiyle aclik grevine girdi. Gulami, ayrica Tebriz Cezaevinde fiziki ve manevi baskiya maruz kaldigini, uyusturucu kullananlar ve katillerle ayni kogusa konuldugunu acikladi.

Iran'da yayinlanan "Azerwomen" adli blogun sahibi olan ve burdaki yazılarinda Azerbaycan meselesi ile kadin haklarindan bahseden Gulami, 9 Kasım'da Guney Azerbaycan Milli Hareketi'nin liderlerinden Gulamriza Emani'nin kardesleri Sefer ve Kerim'in Iran gizli servis elemanlariyla birlikte bulundugu bir otomobile yapilan suikast sonucu oldurulduklerini aciklamasi uzerine tutuklanmisti.

Muhalif durusu sebebiyle, "devlete karşı propaganda yapmak", "ulke liderlerini ve Cumhurbaskani Mahmud Ahmedinecat'i tahkir etmek" ve "bir dizi protesto gosterilerine katilmak"la itham edilerek 1989-1993 seneleri arasinda da Tebriz Hapishanesi'nde mahpus yatan Gulami, son olarak da gecen sene, 2006 senesinde bir Iran gazetesinde Azerbaycanlilara hakaret eden karikature karsi protestolarin sene-i devriyesindeki gosterilere katildigi icin bir ay hapsedilmisti.

Ayrica gectigimiz 1 Mayis'ta "Isci Bayrami Kutlamalari"na katildiklari icin tutuklana 1 Mayiszede cesuryurek kadin sendikacilar Sousan Razani ve Shiva Kheyr Abadi tutuklandi. Her ikisi de 4 er ay hapis ve 15'er kirbac cezasina carptirildi. Sousan Razani'nin daha cezasi, daha sonra 9 ay hapis ve 70 kirbaca arttirildi.

Razani ve Kheyr Abadi'nin tutuklanmalarini protesto ettigi icin gozaltina alinan 18 yasindaki Fereshteh Nejati 14 Agustos 2008'de oz babasi bogazi kesilerek tarafindan oldurulmustur. Nejati'nin katli akabinde Marivan'da cinsiyeten kadin ve erkek 2000 civari insani sokaga dokmus; tore ve namus cinayetlerinin kanunlarda degisiklikler yapilarak nihayete erdirilmesini ve Nejati icin saygin bir cenaze toreni talep etmislerdi. Ama bu insani tepki devletlu aygitlarin aktorlerince hosgorulmemis ve protestocular siddet kullanilarak dagitip, bir kaci da gozaltina alinmistı.

Bu arada insan haklari mudaffa-i nuvisti sendika aktivisti 33 yasindaki Kurt ogretmen Farzad Kamangar' Agustos 2006'dan beri tutuklu ve hakkinda idam hukmu cikti. Karac'daki Racai-i Sahr Hapisanesi'ndeki hucresinde kotu kosullar ve iskence sebebiyle saglik durumu gittikce kotuye giden Kamangar'in "Tek istedigim isyankar, kipir kipir kalbimin, benden daha isyankarca bir cocuğun gogsunde atmaya devam etmesidir." cumlesiyle dile getirdigi, idami akabinde kalbinin organ nakli bekleyen bir cocuga nakledilmesi talebi de reddedilmistir.

Mevcut Iran hukumetini, kadin, isci, topyekun insan haklari hususundaki ihlalleri sebebiyle kiniyor ve bir an once bu menfi tavrindan vaz gecmeye davet ediyoruz. Ayrica aclik grevindeki Gulamriza Emani'nin hukuksuz tutukluluk haline son verilmesini, Farzad Kamangar'in idam hukmunun kaldirilmasini ve Sousan Razani ve Shiva Kheyr Abadi'den ve Fereshteh Nejati'nin hatirasindan ozur dilenmesini talep ediyorum.

http://sehnazgulami.blogspot.com/

Devamını oku...

İran'da Azerbaycan Türkçesindeki öğrenci Dergileri Kapatılıyor

Güney Sesi: Son aylarda İran'da Azerbaycanlılara yönelik yayın yapan dergilere karşı baskı giderek artıyor ve üniversitelerde Azerbaycan Türkçesinde yayın yapan öğrenci dergilerinin çoğu kapatılıyor.

14 Aralık'ta İran'ın Batı Azerbaycan eyaletinde, Kürt nüfusun yoğun olduğu Mahabad şehrinde Azerbaycanlı öğrenciler tarafından Farsça ve Azerbaycan Türkçesinde yayınlanan "Bulud" dergisi kapatıldı.

Yerel kaynaklardan alınan bilgiye göre dergiyi yayınlayan öğrenciler, üniversite yönetimi tarafından daha önce "dergiyi yayınlamaya devam ederlerse polisle karşı karşıya gelecekleri" şeklinde tehdit edildiklerini belirttiler.

Bu yılın Ekim ayında İran'ın Zencan üniversitesinde "Kimlik" ve "Yoldaş" adlı öğrenci dergilerinin yayını, üniversite yönetimi tarafından durdurulmuştu. Son olarak aynı üniversitede yayınlanan "Yaşıl Yarpak" (Yeşil Yaprak) adlı öğrenci dergisinin ismi, "Berg-i Sebz" (asıl ismin Farsça çevirisi) olarak değiştirildi.

Erdebil şehrinde yayınlanan öğrenci dergisi "Görüş"ün son sayısının yayınlanması ise dergi basım aşamasındayken engellendi ve yerel kaynaklardan alınan bilgiye göre yazarlar disiplin komitesine çağrıldı.

Bölgenin en büyük üniversitelerinden olan Tebriz üniversitesi'nde Azerbaycan Türkçesi ve Farsça olarak iki dilde yayın yapan bütün öğrenci dergileri üniversite yönetimi tarafından kapatıldı.

Aynı şekilde İran'ın Batı Azerbaycan eyaletinin başkenti Urumiye'de, Urumiye üniversitesinin yetkilileri "yakın zamanda üniversitenin öğrencilerinin yayınladığı bütün Azerbaycan Türkçesindeki dergi ve yayınları kapatacaklarını" belirtti. Bu yılın Ekim ayında, Urumiye üniversitesinde kültürel yayın yapan "Yağış" adlı dergi kapatılmıştı.

Araz, ülker, Uyanış, Aydın Gelecek, Kıpçak, Güneş, çanlıbel, Yeşil Yol, Ana Yurd, Seher, Açık Söz ve Sayan adlı dergiler, geçtiğimiz aylarda durdurulan diğer yayınlardan bazılarıdır.

Mahmud Ahmedinejad'ın İran'da cumhurbaşkanlığına gelmesinden itibaren, özellikle 2006 yılının Mayıs ayında ülke genelindeki protesto gösterilerinden sonra İran'da Azerbaycanlıların kültürel faaliyetlerine karşı baskının arttığı biliniyor.

ülkede Farsça ve Arapça dışındaki yerel dillerin kullanımı basın yayın organlarında sınırlanıyor ve üniversite öğrencileri ile aydınların kişisel çabalarla yayınladıkları dergiler dışında Azerbaycan Türkçesine yer verilmiyor.

Devamını oku...

Azerbaycanlıların kültürel hakları için çalışan öğrenci aktivistler

KAMUSAL BELGE - AI İndeksi: MDE 13/177/2008
15 Aralık 2008

UA 271/08 (MDE 13/142/2008, 23 Eylül 2008) ve (MDE 13/170/2008, 21 Kasım 2008) - Sağlık Endişesi/ İşkence ve Kötü Muamele Korkusu/ Olası Düşünce Mahkumları Raporlarıyla ilgili Ek Bilgi

İRAN - Azerbaycanlıların kültürel hakları için çalışan öğrenci aktivistler:

Maqsoud Ahdi (E) ]
Mansour Aminian (E) ]
Dariush (Daryuş) Hatemi (E), 29 ]
Aydin Khajei (E), 23 ]
Amir Mardani (E) ]
Majid Makuyi (E) ]
Sejjad Radmehr (E) ]
Feraz Zahtab (E), 23 ]

Öğrenci aktivist Daryuş Hatemi, Kasım ayının sonlarında 50 milyon rial (yaklaşık 50 bin dolar) teminat karşılığında serbest bırakılmıştır. O ve adları belirtilen diğer öğrenci aktivistler, daha sonra "milli güvenliği bozmak amaçlı yasadığı topluluklara üyelik ve kuruculuk" ile "devlet aleyhine propaganda" suçlamalarıyla yargılanmak üzere teminat karşılığında serbest kalmıştırlar. Yargılamaları, 17 Ocak 2009 günü Tebriz İnkılap (Devrim) Mahkemesinde başlayacaktır.

Daryuş Hatemi dışındaki bütün öğrenciler 28 Ekim'de teminat karşılığında serbest bırakılmışlardı. O ise 50 bin dolar teminatı karşılayamadığı için gözaltında tutulmaya devam etmişti.

Merkezi Vancouver'da olan Azerbaycan'lı Siyasi Mahpusları Savunma Birliği'nin (ADAPP) verdiği bilgilere göre, polis memurları öğrencileri gözaltına aldıktan sonra evlerini arayarak bilgisayarlarına, CDlerine, belge ve kitaplarına el koymuşlardı. Öğrenciler, üç ay boyunca Tebriz Hapishanesinde tutularak İstihbarat Bakanlığı yetkilileri tarafından sorgulanmışlardı. Gözaltında aileleriyle görüştürülmeyen aktivistlerden bazılarına zaman zaman telefon görüşmeleri yapma izni verilmişti.

Aktivistlerin hiç birine avukat tutma izni verilmemiştir. ADAPP'ın açıklamalarına göre aileleri, öğrencilerin "Tebriz'de İstihbarat Bakanlığında gözaltındayken işkence gördükleri ve yetkililerin onlara uykusuz bırakarak ve 24 saat boyunca sorgulayarak işkence ve kötü muamele ettkilerini" belirtmişlerdir.

GENEL BİLGİLENDİRME: İran Azerbaycanlıları çoğunlukla Şii inançlıdırlar ve İran nüfusunun %25-30'luk bir oranını oluşturup İran’ın en büyük azınlığı olarak bilinmektedirler. Çoğunlukla İran'ın kuzeyinde yaşayan bu topluluk, topluma entegre olmuş olsa bile, son yıllarda Anayasada tanınmış olan Azerbaycan Türkçesinde eğitim ve Azerbaycan'ın kültürel ve tarihi bayramlarını kutlama gibi kültürel ve dil hakları istekleri bariz şekilde artmıştır.

ÖNERİLEN EYLEM: Lütfen Farsça, İngilizce, Fransızca, Arapça ya da kendi dilinizde bir mektup yazarak en kısa sürede gönderin. Mektubunuzda:

- Daryuş Hatemi'nin teminat karşılığında serbest bırakılması haberini memnuniyetle karşıladığınızı belirtin;

Yetkililere, onu ve diğer yedi öğrenciyi uluslararası olarak tanınabilir bir suçla ve uluslararası hukuk anlaşmalarıyla belirlenen adalet standartlarına uygun olarak yargılanmalarını, eğer ifade ve toplanma özgürlüklerini barışçıl olarak kullanmalar nedeniyle suçlanıyorlarsa beraat ettirilmeleri çağrısında bulunun.

Devamını oku...

Azerbaycanlı aktivistlerden haber alınamıyor !

Güney Sesi: İran'da 13 Kasım 2008 tarihinde tutuklanan Azerbaycanlı mühendis Abdullah Abbasi Cevan ve yeğeni Hüseyin Hüseyni'den iki aydır haber alınamadığı bildirildi.

Abdullah Abbasi Cevan ve Hüseyin Hüseyni, 13 Kasım'da Azerbaycan milli kahramanı Settar Han'ı (İran'da 1906-1914 yıllarındaki inkılap hareketine önderlik eden tarihi şahsiyet) mezarı başında anma törenine katılırken tutuklanmışlardı.

ADAPP (İran Azerbaycanı Siyasi Mahpuslarını Savunma Birliği) kuruluşu tarafından İngilizce, Farsça ve Türkçe olarak yayınlanan bildiride Abbasi Cevan ve Hüseyni'ye avukat tutma ve aileleriyle görüşme izni verilmediği, haklarındaki suçlamalar belirtilmeyip mahkemeye çıkarılmadan belirsiz bir durumda tutuldukları açıklandı.

Bildiride 21 yaşındaki üniversite öğrencisi Hüseyin Hüseyni'nin ve Tahran'da öğretim görevlisi olan Abdullah Abbasi Cevan'ın Tahran'da Evin Hapishanesinin 209. bölümündeki hücrelerde tutuldukları, bu hücrelerde fiziksel ve ruhsal işkenceye maruz kalma riskiyle karşı karşıya oldukları belirtildi.

Mühendis Abdullah Abbasi Cevan, 12 Aralık'ta (tutuklanmasının 23. gününde) kanunsuz olarak tutuklandığını ve temel insani haklarının çiğnendiğini belirterek açlık grevine başlamıştı.

Adları geçen iki kültürel aktivist, İran'da Azerbaycanlı nüfusun anadilde eğitim hakkı için yaptıkları çalışmalardan dolayı daha önce birkaç kez tutuklanmış ve serbest bırakıldıktan sonra hapishanede işkence gördüklerini bildirmişlerdi.

Devamını oku...

İran'da Azerbaycanlı gence 5 yıl sürgünde hapis cezası verildi

Güney Sesi:İran'ın Erdebil şehrinde 23 yaşındaki üniversite öğrencisi Esger Ekberzade 10 Aralık 2008 tarihinde sadece 10 dakika süren mahkemenin ardından Afganistan sınırında olan Zahidan şehrinde 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Yerel haber kaynaklarından alınan bilgiye göre mahkeme kapalı geçirilmiş ve hiç bir avukatın, aile bireylerinin ve yakınların katılımına izin verilmemiştir. Karar aşamasında Ekberzade'ye kendini savunma izni verilmemiş ve önceden hazırlanmış hüküm 10 dakika içinde okunup karara varılmıştır.

İran mahkemesinin hükmünde Esger Ekberzade'nin suçlu olduğunu kanıtlamak için bu nedenler sıralandı:

1-Azerbaycanlı Öğrenci Toplantılarına katılmak

2-Pantürkist (Türkçü) ilan ve bildiriler yaymak (Uluslarası Af Orgutunun yayınladığı rapora göre ona karşı yöneltilen bu suçlamanın, 23 Eylül 2006 tarihinde İran Azerbaycanlıları tarafından anadilde eğitim hakkı için yapılacak olan yürüyüşlerle ilgili bildirileri çoğaltıp yayması nedeniyle olduğu sanılıyor)

3- Türk milliyetçisi yazar Muhammed Ali Ferzane'nin cenaze törenine katılmak

4- Azerbaycan geleneksel dansları kursuna gidip, bu danslar sırasında eliyle bozkurt işareti yapmak.

Sonuncu suçlamayla ilgili mahkemenin kanıtı da var:

Dosyanın 56. sayfasında Esger Ekberzade'nin dans ederken eliyle bozkurt işaretini gösterdiği bir fotografı yer alıyor.

Verilen ceza nedeniyle bu gencin ailesi,onu ziyaret edebilmek her seferinde ülkenin Azerbaycan sınırına yakın bölgesindeki Erdebil şehrinden Zahedan şehrine 30 saatlik yol gitmek zorunda.

Ekberzadenin kararı temyiz mahkemesine götürmek için 20 gün vakti var.

Uluslararası Af Orgutunun Raporlarına göre Esger Ekberzade ilk olarak 24 Mayıs 2006 tarihinde İran Azerbaycanındaki protesto gösterileri sırasında tutuklanmış ve 12 gün sonra serbest bırakılmıştı.

Ekberzade daha sonra 15 Ekim 2006 tarihinde ikinci kez tutuklandı.O, 1 Kasım tarihinde, ailesine haber verilmeden İstihbarat Bakanlığının sorgulama merkezine götürülmüş ve orda işkence görmüştü.Bu işkence, gözleri bağlıyken dövülmek ve sandalyeye bağlanmak olarak belirtilmiştir. Esger Ekberzade daha sonra açlık grevine girmiş ve 5 gün sonra Erdebil hapishanesine geri götürülmüştü. Ekberzade ailesinin oğullarının tutuklu bulunduğu yeri öğrenme çabalarına istihbarat teşkilatı tarafından tehditle karşılık verilmiş ve "insan hakları kuruluşlarına bilgi vermeleri halinde tutuklanacakları" söylenmişti. O, 21 Aralık 2006 tarihinde yaklaşık 8 bin dolar teminat karşılığında geçici olarak serbest bırakılmıştı.

Azerbaycan kökenliler İran nüfusunun en az yüzde 40'ını (kimi kaynaklara göre yarısından fazlasını) oluşturmakta ve anadilde (Azerbaycan Türkçesi'nde) eğitim hakkı başta olmak üzere kimlik hakları talep etmektedirler. Erdebil, İran Azerbaycanlıların en çok bulundukları şehirlerden biridir.

Mahmud Ahmedinejad'in cumhurbaşkanlığına gelmesinden itibaren İran'da üniversite ögrencileri, gazeteciler ve insan hakları savunucuları üstündeki baskıların arttığı bilinmektedir.

Devamını oku...

İran'da Azerbaycanlı kadın hakları savunucusu gazeteci Şehnaz Gulami tutuklandı

Güney Sesi: İran'da Azerbaycanlı kadın hakları savunucusu gazeteci Şehnaz Gulami tutuklandı. Şehnaz Gulami, 9 Kasim Pazar günü ülkenin Doğu Azerbaycan eyaletinin başkenti Tebriz'de İran devlet güvenlik görevlileri tarafından evine baskın yapılarak tutuklandı. 15 Kasım Cumartesi günü Tebriz Hapishanesinin kadınlar bölümüne yerleştirilen gazeteciye ailesi ya da avukatıyla görüşme imkanı verilmiyor ve hakkında yöneltilen suçlamalar belirtilmiyor.

Tanınmış bir gazeteci olan Şehnaz Gulami, İran Kadın Gazeteciler Birliği'nin üyesi ve "Azerwomen" adli webblog'un yazarı. Bu blogda Iran Azerbaycanlılarının ve İran'da kadınların haklarını savunan makale ve haberlere yer veren Gulami, tutuklanmadan önce son olarak İran devletine muhalifliğiyle bilinen Azerbaycanlı mühendis Gulamrıza Emani'nin 24 Ekim'de öldüğü şüpheli trafik kazasıyla ilgili bir yazı yazmıştır. Şehnaz Gulami'nin bu olayı aydınlatmak istemesi sebebiyle tutuklandığı sanılmaktadır.

9 yaşında bir kız çocuk annesi olan Şehnaz Gulami, daha önce "Duzen aleyhine propaganda" suçlamasıyla 6 ay ve 2006 yılında İran Azerbaycanındaki protestoların devlet tarafından şiddet kullanılarak bastırılmasına karşı makale yazıp itiraz ettiği için 1 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.

İran'da Azerbaycan kökenliler nüfusun en az yüzde 40'ını (kimi kaynaklara göre yarısından fazlasını) oluşturmakta ve anadilde (Azerbaycan Türkçesi'nde) eğitim hakkı başta olmak üzere kimlik hakları talep etmektedirler. Mahmud Ahmedinejad'in cumhurbaşkanlığına gelmesinden itibaren İran'da üniversite ögrencileri, gazeteciler ve insan hakları savunucuları üstündeki baskıların arttığı bilinmektedir.

Devamını oku...

İran'da Azerbaycanlı Siyasi Mahpuslarını Savunma Kuruluşunun (ADAPP) Aylık Raporu- Kasım 2008

Son aylarda İran'da Azerbaycanlı öğrenciler ve kültürel aktivistlere yönelik baskılar giderek artmaktadır. Aktivistler temelsiz suçlardan dolayı tutuklanan, mahkemeye çıkarılmadan hatta haklarındaki suçlamalar belirtilmeden, hapiste tutlmaktadırlar. Avukat tutma ve aileleriyle konuşma hakkından mahrum bırakılmakılan bu aktivistler, işkence ve kötü muameleye maruz kalma tehlikesi altındadırlar.

Kerec ve Tahran’da Tutuklanan Aktivistlerin Durumu

Tahran- peyame nur üniversitesinin hukuk bölümü öğrencisi olan 27 yaşındaki Haşim Berzegeri, 9 Kasım'da Kerec şehrinde güvenlik görevlileri tarafından tutuklanmıştır. Haşim 12 gün boyunca tutuklu kaldıktan sonra 30 Kasım Pazar günü Teminat karşılığında Evin Hapishanesinden serbest bırakılmıştır.

Berzegeri, tutuklandıktan sonra Evin Hapishanesinin İran İstihbarat’ı yönetiminde bulunan 209 koğuşunda hücrede gözaltına alınmıştır, ancak 28 Kasım Cuma günü, serbest bırakılmasından iki gün önce bu hapishanenin genel bölümüne götürülmüştür. Söz konusu şahis tutuklu bulunduğu süre boyunca fiziksel ve ruhsal baskılar altında olmuş, ailesi veya avukatıyla konuşma hakkından mahrum bırakılmıştır. Berzegeri'nin ailesi, onun tutuklanma sebebini ve nerde tutulduğunu öğrenmek için mahkemeye ve güvenlik merkezlerine başvursalar da hiçbir sonuç alamamışlardı.

17 Kasım Pazartesi günü, Haşim Berzegeri'nin eşi Sevil Esedullahi güvenlik güçleri tarafından telefonla tehdit edilmiş ve eşinin durumuyla ilgili bilgi vermesi halinde cezalandırılacağı söylenmiştir.

31 Kasım akşamı, Rey şehrindeki Şah Abdülezım mezarlığında İran Azerbaycanlılarının milli önderi Settar Han'ı anma töreni, tıpkı geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi güvenlik görevlilerinin müdahelesiyle sonuçlandı. Törenin katılımcılarından yaklaşık 10 kişi tutuklanmış ve onlardan bazıları birkaç saat gözaltında tutulduktan sonra aynı gece serbest bırakılmışlar. Güvenlik görevlileri tutuklananlardan bazılarının kimliklerine ve telefonlarına el koymuşlar.

Tahran Şehid Recai Üniversitesi öğretim görevlisi Abdullah Abbasi Cevan ve Erdebil Razi Üniversitesi İslami Topluluğu üyesi Hüseyin Hüseyni bu törende tutuklanmıştırlar.Onlar tutuklanmalarından iki hafta geçmesine rağmen aileleriyle kısa bir telefon görüşmesi dışında hiç bir bağlantı kuramamışlardır. Ailelerinin dediklerine göre, bu iki aktivistin tutuklanmalarından sonra Evin Hapishanesine ve Tahran Inkilap Mahkemesine başvurmalarına rağmen yetkililer onların haps edildiğini inkar etmiş, ancak 23 Kasım Pazar günü onlar evleriyle yaptıkları kısa bir telefon görüşmesinde Evin hapishanesinin 209. koğuşunda hücrede tutulduklarını söylemişlerdir. Yetkililerin onların durumuyla ilgili ailelere herhangi bir bilgi vermekten kaçınması nedeniyle tutuklanma sebepleri ve yöneltilen suçlamalar kesin olarak bilinmiyor. ADAPP’ın önceki gözlemlerine göre bu tavır onların işkence ve kötü muameleye maruz kalma ihtimalini kuvvetlendirmektedir.

Abbasi Cevan geçen yılda Tahran'da kendi evinde tutuklanmıştı. Cevan Evin hapishanesinin 209. koğuşunda 131 gün boyunca hapsedilmiş ve bu süre boyunca ruhsal ve fiziksel işkencelere maruz kalmıştı. Daha sonra Tahran Inkilap Mahkemesi tarafından 1 yıl hapis cezasına çarptırılmış ve bu ceza 5 yıl için ertelenmişti. Bu kültürel aktivistin kiz kardeşinin oğlu olan Hüseyin Hüseyni de daha önce tutuklanmış ve güvenlik güçlerinin fiziki ve manevi işkencelerine maruz kalmıştı. Hüseyni bu yılın Haziran ayında, bir ay boyunca Sulduz (Negede) ve Erdebil şehirlerinin İran İstihbarat idarelerinde gözaltına alınmış daha sonra 100 milyon rial (yaklaşık 100,000 dolar) Teminatı karşılığında serbest bırakılmıştı.

Bu arada 23 Kasım Pazar günü Tahran Azad Üniversitesi Mikrobiyoloji bölümü öğrencisi Sirus Hüseyinnejad Teminat karşılığında Evin hapishanesinden serbest bırakılmıştır. Settar Han merasimine katılma nedeniyle tutuklanmış olan Hüseyinnejad serbest bırakıldıktan sonra güvenlik güçlerinin baskı ve kötü muamelesine maruz kaldığını açıklamıştır. Sirus daha önce 2006 Mayıs ayında İran Azerbaycan’ındaki protesto gösterilerine katıldığı için tutuklanmış ve 40 gün boyunca Evin hapishanesindeki hücrede tutulmuştu. Sirus aynı nedenle bir dönem boyunca üniversite eğitimini durdurma cezası almıştı. Bu protesto gösterileri İran devlet gazetesinde yayınlanan ve birçok Azerbaycanlının hakaret içerikli olarak gördüğü karikatüre itiraz için düzenlenmişti.

26 yaşındaki orduda görevli ve Tahran Peyame Nur Üniversitesi İngilizce Tercümanlık bölümü öğrencisi olan Firuz Yusefi, Settar Han'ı anma merasiminden hemen önce tutuklanmıştı ama daha sonra 24 gün gözaltında kaldıktan sonra 8 Aralık’ta 50 milyon riyal (yaklaşık 50,000 dolar) teminat karşılığında Evin Hapishanesinden serbest bırakılmıştır. Firuz 15 Kasım'da tutuklanarak Tahran Evin Hapishanesinin 209. koğuşunda hapsedilmiştir. 24 Kasım Pazartesi günü, annesin ve kardeşi Yusefi'yle görüşebilmek için Evin hapishanesine başvurdular. Görevliler tarafından 5 saat bekletildikten sonra en sonunda onu sadece camın arkasında görebilmiştirler.Ailesi bu görüşmeden sonra Firuz’un tutulduğu duruma ve gördüğü baskılara itiraz olarak açlık grevine girdiği bilgisini almışlar. Bu aktivist gördüğü şiddetli fiziksel ve ruhsal baskılar yüzünden aşırı miktarda kilo kayb etmiş. Yusefi'ye avukat tutma hakkı verilmemiştir.

Tebriz'deki Tutuklamalar

Geçtiğimiz haftalarda Tebriz'de tutuklanmış olan kültürel aktivist ve gazetecilerin bir kısmının tutuklu bulundukları yer halen bilinmemektedir.Bu aktivistlere karşı yöneltilen suçlamalar kesin olarak belirtilmemiş ve onlara avukatları ya da aileleriyle konuşma izni verilmemiştir.

Kadın hakları savunucusu gazeteci Şehnaz Gulami, 9 Kasım Pazar günü Tebriz'de İran İstihbarat görevlileri tarafından evine baskın yapılarak tutuklanmıştır. Gulami 15 Kasım Cumartesi günü Tebriz İstihbarat merkezinden Tebriz Hapishanesinin kadınlar bölümüne götürülmüştür. Ailesi onun nerde tutulduğu konusunda bilgi alabilseler de halen ona karşı yöneltilen suçlamaları öğrenememişdirler. Tanınmış bir gazeteci olan Şehnaz Gulami "Azerwomen" adlı webblog'un yazarıdır.

Gulami, daha önce Tebriz İnkılap Mahkemesi tarafından "İran rejimine karşı propaganda" suçlamasıyla 6 ay ve Azerbaycan'daki protestoların devlet tarafından şiddet kullanılarak bastırılmasına karşı makale yazıp itiraz ettiği için 1 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Şehnaz Gulami 1989 yılında da siyasi faaliyetlerinden dolayı haps edilerek 5 yıl Tebriz hapishanesinde hapisyatmıştı.

31 Yaşındaki Azerbaycan kültürel faali Cemşid Zareyi, 18 Kasım Cumartesi günü Tebriz'de kendi işyerinde emniyet görevlileri tarafından tutuklanmıştır. Zareyi 9 gün boyunca tutuklu kaldıktan sonra 27 Kasım Perşembe günü 200 milyon riyal (yaklaşık 20,000 dolar) Teminat karşılığında serbest bırakılmıştır. Yakınlarının açıklamalarına göre o İstihbarat merkezinde tutuklu kaldığı süre boyunca fiziksel ve ruhsal baskılar görüp avukatı veya ailesiyle konuşma hakkını kullanamamıştır.Zareyi Mayıs 2008’de, 2006 Mayıs Ayaklanmasının 2. yıldönümünde tutuklanmış ve 3 ay gözaltında kaldıktan sonra mahkeme tarafından 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.

Tanınmış İran Azerbaycanlısı yazar,şair ve gazeteci Mehmed Rıza Levayi 12 Kasım'da Doğu Azerbaycan eyaletinin Eher şehrinde güvenlik güçleri tarafından tutuklanarak bilinmeyen bir yere götürülmüştür. Levayi'nin ailesi iki haftadan uzun süre geçmesine rağmen halen onun tutuklanma sebebi ve hapsedildiği yer hakkında habersizdirler. Onlar güvenlik güçlerinden ve mahkemeden hala bu konuda bilgi alamamışlardır. Bu yüzden, şiddetli kalp rahatsızlığı yaşayan Mehmed Rıza Levayi'nin sağlık durumuyla ilgili endişeler de artmaktadır. Ailesi onun işkence ve kötü muameleye uğruyor olmasına ihtimal vermektedirler. Mehemmed Rıza Levayi, Azerbaycan siyasi faali Golamrıza Emani ve iki kardeşinin cenaze törenine katılmış, bu törende emniyet güçleri tarafından tutuklanmakla tehdit edilmişti.

Verilmiş Hükümler

İki Azerbaycanlı İnsan hakları aktivistleri Sabir Beytullahi ve Behmen Nesirzade, Batı Azerbaycan eyaletinin Maku şehrinde Hoy İnkılap Mahkemesinin 1. şubesi tarafından Hoy şehrinde bir yıllık hapis cezasına çarptırılmışlardır.

Bu şahısların mahkemesi 5 Kasım'da hakim Ali Rıza Novruzi'nin yönetimiyle kapalı olarak görülmüştür. Mahkemede onlara karşı yöneltilen suçlamalar "GAMOH topluluğuna üyelik", "Milli güvenliğe karşı faaliyet eden toplulukların (GAMOH) propagandasını yapmak", "Makü şehrinde bildiri dağıtmak", "PanTürkist ve bölücü faaliyet ile devleti yıkmaya çalışmak" olarak belirtilmiştir.

Sabir Beytullahi 2004 ve 2006 yıllarında yaklaşık 9 ay boyunca Makü Hapishanesinde ve Makü Şehrindeki Ettelaat Merkezinde tutuklu kalmıştı. Sabir 2006 yılında Hoy İslami İnkılap Mahkemesi tarafından 8 ay hapis cezasına çarptırılmıştı ve bu hükm onun tekrar tutuklanmaması şartıyla 4 yıl için ertelenmişti.

Zencan şehrinin kültürel aktivistlerinden Sefer Ali Hoeini, Zencan Şehrinin İnkılap Mahkemesinin 1. Şubesinin hakimi Masumhani tarafından 6 ay hapis cezasına çarptırılmış ve bu ceza 2 yıl için ertelenmişti. Zencan Azad İslami Üniversitesi'nde çıkan öğrenci dergisi Şehriyar'ın yayın müdürü olan bu kültürel aktivist, 2006 yılının Dünya Ana Dili Günü kutlamalarında Zencanlı bazı diğer aktivistlerle beraber tutuklanmıştı. 18 gün boyunca İstihbarat merkezinde tutuklu kaldıktan sonra Teminat karşılığında serbest bırakılmıştı. Hakim Masumhani onun verilen hükmü okumasını engellemiş ve ısrarlar karşısında şöyle demişti: "Bu karar belgesini size veremem, yoksa internette yayınlayabilir veya ondan yararlanarak başka ülkelere siyasi mülteci olarak başvurabilirsiniz"

Diğer Azerbaycanlı Kültürel Aktivistlerin Durumu

17 Temmuz 2008 tarihinde diğer 8 öğrenci aktivistle beraber tutuklanmış olan Azerbaycan kültürel faallerinden Daryuş Hatemi, geçtiğimiz günlerde 500 milyon riyal (yaklaşık 50,000 dolar) Teminat karşılığında serbest bırakılmıştır. Hatemi, diğer öğrenci faaller Maksud Ehedi, Mansur Eminiyan, Aydın Haceyi, Amir Merdani, Feraz Zehtab, Seccad Radmehr, Mecid Makuyi ve İhsan Necefi ile beraber "yasadışı topluluk kurmak veya iye olmak", "milli güvenliği ihlal etmek" ve "düzen aleyhine propaganda" ile suçlanmaktadır.

Yazar ve İnsan Hakları Savunucusu Hamid Valayi'nin mahkemesinin ilk oturumu 1 Aralık Pazartesi günü Tebriz İnkılap Mahkemesinin 2. Şubesinde yapılacaktı ancak bu oturum Valayı ve avukatının katılmasına rağmen ertelenmiştir. Valayi mahkemede "İran rejimine karşı propaganda" suçlamasıyla yargılanacaktı.

Hamid Valayi 15 Temmuz 2008 tarihinde Tebriz'de güvenlik görevlileri tarafından tutuklanmış ve 13 gün boyunca İstihbarat merkezinde tutuklu bulunmuştur. Bu süre boyunca maruz kaldığı işkence ve kötü muamele onun dişlerinin kırılmasına, damağının iltihaplanıp kanamasına ve sağ bacağının sekmesine neden olmuştur. Hukuk bölümü mezunu olan Valayi Tebriz İstihbarat idaresi tarafından avukatlık yapmaktan menedilmiştir. O son olarak Doğu Azerbaycan eyaleti Avukatlık Merkezi İnsan Hakları Komisyonuna yazdığı mektupta tutuklu bulunduğu süre boyunca işkence gördüğünü açıklamış ve kanunsuz olarak avukatlıktan menedildiğini anlatmıştır.

29 Kasım Çarşamba günü Erdebilli öğrenci aktivistler Ardeşir Kerimi Hiyavi (Erdebil Azad üniversitesinin islami öğrenci birliği üyesi, öğrenci dergisi Hazar'ın müdürü ve imtiyaz sahibi), gazeteci yazar Rahim Gulami, ve Vedud Saadeti Erdebil İnkılap Mahkemesinde yargılandılar. "Bu aktivistlerin dosyasına bakıyor olan Hakim Hasanzade, mahkeme başlamadan önce onların avukatı olan Mehdi Hocceti'ye itiraz etmiş, bu sebeble avukat mecburen istifa etmiş ve mahkeme boyunca 3 aktivistin savunmasını yapamamıştır.

İran Azerbaycanlısı Kadın Hakları Savunucusu Frank Ferid, 25 Kasım'da Ettelaat merkezine çağrılmış ve Türkiye'de yapılacak olan kadın hakları konferansına katılmaması söylenmiştir. Frank, 3 gün boyunca İstanbul'da düzenlenecek olan ve Türkiye,Azerbaycan ve İran'da kadın haklarının tartışılacağı bu konferansa katılmak ve konuşma yapmak için davet edilmişti.

Eher Mahkemesinin 1. Şubesi 3 Kasım'da bir mektup göndererek Doğu Azerbaycan eyaletinin Eher şehrindeki lise öğrencisi İbrahim Nuri'den kendisini 3 gün içerisinde mahkemeye tanıtıp savunma sunmasını istemiştir. Bu öğrenci, milli kimliğini taleb eden faaliyetleri nedeniyle bu yılın Mart ayında okul müdürü tarafından 3 gün boyunca okuldan uzaklaştırılmıştır.

İran okullarında sadece Fars dilinde eğitim verilmesi, son 4-5 yıl içerisinde başta Azerbaycanlılar, Kürtler ve Araplar olmak üzere bir çok Fars olmayan milletin itirazlarına sebeb olmuştur.

2008 Mayıs ayında 1 yıllık hapis cezasını çekmek için Hoy Hapishanesine gönderilen Azerbaycanlı yazar Hamid Rüstemi, hapis süresinin yarısını tamamlayıp geçtiğimiz günlerde serbest bırakılmıştır. Bu yazar geçen yıl Hoy Şehrinin İnkılap Mahkemesi tarafından 1 yıl hapis, 2 yıl Bicar şehrine sürgün ve 3 yıl yazılı eserlerinin yayınlanmaması cezasına çarptırılmıştı. Söylenenlere göre ona verilen sürgün cezası daha sonra üst mahkeme tarafından iptal edilmiştir.Rüstemi 21 Şubat 2006 tarihinde Dünya Ana Dili Günü kutlamalarında Hoy şehrinin Ettelaat memurları tarafından tutuklanmış ve bu cezalara çarptırılmıştı.

Alevi Mahpusların Durumu

Urumiye Hapishanesindeki Alevi mahpuslardan Ibadullah Gasımzade,Sehend Ali Mehemmedi ve Bahşali Mehemmedi 17 Kasım günü 13 yıllık hapis cezalarını çekmek üzere Yezd Hapishanesine sürgün edildiler.

Bu üç mahpus, diğer iki Alevi mahpusla beraber 2004 yılında "Zararlı ve din karşıtı düşünceler yaymak", "devlet başkanına hakaret etmek", "düzene karşı mücadele etmek", "ruhsatsız silah bulundurmak ve kullanmak" suçlamalarıyla tutuklanmış ve 2005 yılında 13 yıl hapis cezasına çarptırılmışlardır.

Urumiye Hapishanesinde diğer Alevi mahpuslar Mehdi Gasımzade ve Yusef Agayan idam cezasına çarptırılmışlardır ve halen tutuklu bulunmaktadırlar. Bu mahpuslar hapiste bulundukları süre boyunca iki ayrı uzun süreli açlık grevine girmişlerdir ve 15 Eylül'den itibaren 55 gün boyunca devam ettirdikleri son grev sağlık durumlarına büyük zarar vermiştir.

Devamını oku...