İran: Seçim Öncesi Muhaliflere Yönelik Baskılar Giderek Artıyor

İran: Seçim Öncesi Muhaliflere Yönelik Baskılar Giderek Artıyor
Şubat 2009
AI İndeksi: MDE 13/012/2009

Uluslararası Af Örgütü son üç ayda İran'ın dini ve etnik azınlık gruplarına, öğrencilere, sendikacılara ve kadın hakları savunucularına yönelik keyfi gözaltı dalgaları ve baskılarla ilgili bir çok rapor almıştır. Uluslararası Af Örgütü 220'den çok şahsın keyfi olarak gözaltına alınması ya da kısıtlayıcı önlemlerle karşı karşıya kalmasından haberdardır. Gözaltına alınanların büyük çoğunluğu işkence ve kötü muamele görme riski altındadırlar.

Bu süreçten önce gözaltına alınan şahıslara idam cezası verilmiştir. Ayrıca bazı gazeteler kapatılmış, aralarında insan hakları konulu olanların ve uluslararası yayıncılar tarafından yönetilenlerin de bulunduğu bazı internet sitelerine erişim engellenmiştir. Bu kısıtlamalar Haziran ayında yapılacak Cumhurbaşkanı seçimleri öncesi yetkililerin muhaleflere yönelik baskılarının bir uzantısı olabilir. Bütün şahıs ve toplulukların devlet politikalarına muhalefet etmek dahil olmak üzere ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlüğünü barışçıl şekilde kullanma hakkı tanınmalıdır.

Raporun Azerbaycanlılarla İlgili Bölümü:

İran'daki Azerbaycanlı topluluğa mensup olan Tahran Şehid Rejai Üniversitesi öğretim görevlisi prof. Abdullah Abbasi Javan ve yeğeni Hüseyin Hüseyni, Tahran'ın yakınlarında 13 Kasım 2008'de Sattar Han'ı (İran 1906 Meşrutiyet Devriminin önderlerinden Azerbaycanlı milli kahraman) anma töreninden hemen sonra gözaltına alınan dokuz kişiden ikisidirler. Aileleri, 23 Kasım'da onların Evin Hapishanesinin 209. bölümünde tutulduklarını öğrenene kadar durumlarından haber alamamışlardır. Hüseyin Hüseyni 21 Ocak'ta serbest kalmıştır; ancak Abdullah Abbasi Javan hala ailesi ve avukatına ulaşma imkanı olmadan gözaltında tutulmaktadır. Ona yönelik suçlamalarla ilgili bilgi yoktur. O 2007 yılında "pan-Türkizm" ve "sistem aleyhine propaganda" suçlamalarıyla 130 gün boyunca tutuklu kalmış ve raporlara göre işkence görmüştür.

14 Ocak 2009'da Batı Azerbaycan eyaletinin Urmiye şehrinin yakınlarındaki Khanegah-e Sorkh (Kızıl Heneye) köyünde gözaltına alınan yaklaşık 30 Azerbaycanlı Sünni'den 18'inin isimlerine ulaşmıştır. (bkz. Ek 3)
Bu kişiler su kaynaklarının yönünün bir kum ve çakıl özütleme fabrikasına yöneltilmesini protesto etmiş ve gösteriye müdahele eden polis göz yaşartıcı gaz kullanmıştır. Gözaltına alınanlardan bazılarının yaralı oldukları, ancak hastahaneye bir kaç saat geçtikten sonra götürüldükleri bildirilmiştir. Raporlara göre iki hafta süren sorgulamada gözaltındakiler işkence ve kötü muameleye maruz kalmışlardır. Bu şahıslar daha sonra yargılanmak üzere teminat karşılığında serbest bırakılmışlardır. 21 kişi 1 Şubat'ta Batı Azerbaycan eyaletinin Nazlu Genel Mahkemesi 101. Şubesinde "kamu düzenini bozmak" ve "devlet görevlilerine hakaret" suçlamalarıyla yargılanarak bir yıla kadar hapis, para cezası, 74 kırbaç ve İran'ın güneyindeki Hürmüzgan eyaletinin Minab kasabasına sürgün cezalarına çarptırılmışlardır.

Tavsiyeler

Bütün vicdan mahpuslarını (düşünce suçlularını) serbest bırakarak, mahkemede yargılanan ve tutuklanırsa vicdan mahpusu olacak sanıkların suçlamalarını düşürün;

Gözaltındaki herkesi, tanınabilir adli bir suçla uluslararası adalet standartlarına göre yargılanmadıkları takdirde serbest bırakın ve idam cezasıyla karşı karşıya kalmamalarını sağlayın;

İfade, örgütlenme ve toplanma özgürlüğünü barışçıl olarak kullanan şahıslara yönelik seyahat kısıtlamalarına son verin;

Bütün ölüm cezalarını hafifleterek bu cezanın kullanımını durdurmanın ilk adımı olarak idamlara hemen kapsamlı bir şekilde erteleme getirin;

İfade, inanç, toplanma ve barışçıl örgütlenme özgürlüğünü kısıtlamakta ve kadınlara, etnik,dini ve diğer azınlıklara ayrımcılığı yasallaştırmakta kullanılabilecek ucu açık maddeleri değiştirin ya da iptal edin;

Bütün şahıs ve toplulukların devlet politikalarına muhalefet etmek dahil olmak üzere ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlüğünü barışçıl şekilde kullanma hakkını tanıyın.

Ek 3
14 Ocak 2008'de su kaynakları nedeniyle yaşanan bir çatışmadan sonra tutuklanan Azerbaycanlı Sünni azınlığa mensup 18 kişinin isimleri:
Barzad Nizami Afshar
Mighdad Nizami Afshar
Said Caferpur
Muhammed Samedzade
Behram Quluzade
Nadali Quluzade
Nadali Alipur
Mirac Alipur
Haydar Alipur
Süleyman İbrahimzade
Nesir Qolozadeh
Ekber Rüstemi
Eskandar Aslani
Allahverdi Aslani
Faramaz Caferi
Muhammed Caferi
Naqi A.
Davud Ş.