Sağlık Endişesi: Saleh Kamrani (E), avukat ve insan hakları savunucusu

KAMUSAL BELGE
AI Indeks: MDE 13/105/2007

23 Ağustos 2007

UA 220/07 Vicdan Mahpusu/ İşkence ve Kötü Muamele Korkusu/ Sağlık Endişesi
İRAN - Saleh Kamrani (E), 35 yaşında, avukat ve insan hakları savunucusu

İnsan hakları savunucusu Saleh Kamrani 18 Ağustos günü gözaltına alınmıştır ve şu anda Tahran'ın Evin Hapishanesinin İstihbarat Bakanlığının kontrolünde olan 209. bölümünde tutulmaktadır.Burda işkence ve kötü muamele görme tehlikesi altında olan Kamrani, kalp sorunu nedeniyle düzenli sağlık yardımına ihtiyaç duymaktadır.

Uluslararası Af Örgütü, tutuklunun bir avukat olarak yaptığı kanuna uygun faaliyetleri, ve uluslararası anlaşmalarla tanınmış ifade ve örgütlenme özgürlüğünü kullanarak İran'daki Azerbaycan toplumunun daha geniş haklar kazanmasına yönelik aktiviteleri nedeniyle gözaltına alınan bir "vicdan mahpusu" olduğuna inanmaktadır.

Kamrani Tahran yakınlarındaki Kerej şehrinde bir aile düğününde gözaltına alınmıştır. Sivil giyimli dört memur onu düğün evinden alıp yaşadığı eve götürmüş, orayı arayarak bilgisayarına, belgelerine, aile fotograflarına ve eşinin kamerasına, evin sahibine ait belgeler ve fotograflarla birlikte el koymuşlardır.

Ailesi 21 Ağustos günü kıas bir telefon görüşmesinde eşine 209. bölümde tutulduğunu söyleyene kadar onun durumu hakkında bilgi alamamışlardır. Kamrani, anadili olan Azerbaycan Türkçesinde konuşmasına izin verilmediği için Farsça bilmeyen annesiyle konuşamamıştır. Verilen bilgilere göre o neden gözaltına alındığını bilmediğini, ancak 2006'da üç ay boyunca İran'daki Azerbaycanlılar ve diğerleri adına yaptığı barışçıl aktiviteler sebebiyle tutuklanmasıyla ilgili olabileceğini düşündüğünü belirtmiştir.

Kamrani 14 Haziran 2006 günü işten evine doğru giderken gözaltına alınmıştı. Ailesi, onun Evin Hapishanesinin 209. bölümünde tutulduğu bilgisini 18 Haziran'da alabilmişti. 97 gün boyunca tecritte tutulan Kamrani psikolojik işkenceye maruz kalmış, hayatının her yönüyle ilgili sorgulanmış ve eşinin tutuklanacağına dair tehdit edilmiştir. Raporlara göre suç kanıtı olarak son 15 yılda yaptığı konuşmalar, röportajlar ve yazışmalar, kayıtlı telefon görüşmeleri ve SMS mesajları, kardeşlerinden işkence altında alınan ifadeler ve hatta yetkililer tarafından "Batı etkisinde olmanın bir ispatı" olarak görülen kravatlı bir fotografı gösterilmiştir.

Kamrani, Uluslararası Af Örgütü gibi insan hakları kuruluşlarıyla iletişim kurmak ve aralarında İsraillilerin de bulunduğu yabancılarla ilgide olmakla suçlanmıştır. Kalp ritim bozukluğu nedeniyle alması gereken ilaçlarını kullanması engellenmiş ve bunun sonucunda sağlık durumu bozulmuştur. (Bkz.: UA 171/06, MDE 13/067/2006) 18 Eylül 2006 tarihinde "sistem aleyhine propaganda yapmak" suçlamasıyla beş yıl için ertelenen bir yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Kamrani serbest bırakılmıştır ancak avukatlık mesleğini yapması için gerekli olan avukat kartı yetkililer tarafından alıkoyulmuştur.

GENEL BİLGİLENDİRME: İrandaki Azerbaycanlılar çoğunlukla Şii Müslüman olup Türki bir dil konuşurlar. İran'ın en büyük azınlığı olarak bilinen bu halk genelde ülkenin kuzeyinde ve başkent Tahran'da yoğundurlar. İrandaki Azerbaycanlıların çoğu, anayasal hakları olan Azerbaycan Türkçesinde eğitim dahil olmak üzere daha geniş kültürel haklar talep etmektedirler. Küçük bir azınlık İran Azerbaycanı’nın İran’dan ayrılarak Azerbaycan Cumhuriyeti’ne katılmasını desteklemektedir. Azerbaycan kültürel kimliğini ve anadili kullanım haklarını savunanlar genellikle pan-Türkizm yayılmacılığı yaparak ülke güvenliğine karşı eylemlerde bulunmak” gibi belli belirsiz sözlerle bezenmiş suçlamalarla karşılaşmaktadırlar.

2006 yılının Mayıs ayında, Azerbaycanlı nüfusun çoğunlukta olduğu kuzeybatı şehirlerinde, İran devlet gazetesinin Azerbaycanlılara yönelik hakaret içeren yayınına karşı protestolar başladı. Yüzlerce katılımcı protestolar sırasında ve sonrasında tutuklandı. 2006 yılının Eylül ayında eğitim-öğretim yılının boykotu, 2007 yılının Şubat ayında Dünya Anadili kutlamaları ve 2006 Mayıs protestolarının yıldönümleri gibi Azerbaycan toplumu için önemli olan diğer tarihlerde de gözaltı dalgaları yaşanmaktadır.

ÖNERİLEN EYLEM: Lütfen Farsça, İngilizce, Fransızca, Arapça ya da kendi dilinizde bir mektup yazarak en kısa sürede gönderin. Mektubunuzda:

18 Ağustos'tan beri gözaltında tutulan Saleh Kamrani'ye yönelik endişelerinizi belirtin ve yetkilileri, İran'daki Azerbaycanlılar adına yaptığı barışçıl faaliyetler nedeniyle gözaltına alındığı için "vicdan mahpusu" (düşünce suçlusu) sayılan aktivisti hiç bir ön koşul olmadan hemen serbest bırakmaya çağırın;

- Kamrani'nin gözaltına alınmasının sebebini ve ona karşı yöneltilen suçlamaları sorun;

- Yetkililere onu işkence ve kötü muameleden korumaları çağrısında bulunun;

- Yetkililerden, aktiviste ailesiyle düzenli iletişim kurma ve hemen avukat tutma izni verilmesini, ayrıca gereken sağlık yardımının sağlanmasını isteyin.