Sağlık Endişesi: Behrouz Seferi , Layla Heydari Seferi'nin eşi

KAMUSAL BELGE
AI Indeks: MDE 13/015/2008

25 Ocak 2008 - UA 21/08 İşkence/ Olası Düşünce Mahkumları/ Sağlık Endişesi

İRAN

Behrouz Seferi (Behruz Seferi) (E) İran Azerbaycanlısı
Layla Heydari (Leyla Heydari) (K), Seferi'nin eşi

İran'daki Azerbaycanlılara daha geniş anadil kullanım hakları verilmesi için kampanya yürüten Behruz Seferi, suçlamaları belirtilmeden ve mahkemeye çıkarılmadan Mayıs'ın son günleri ya da Haziran'ın başından beri gözaltındadır. Eşi Leyla Heydari ise 28 Ağustos'tan beri gözaltında tutulmaktadır. Her iki aktivist Tahran'ın Evin Hapishanesinde tutulmakta ve işkence gördükleri iddia edilmektedir. Mahkumların hiçbirinin avukat tutmasına izin verilmemektedir.

Behruz Seferi, İran'da devlet gazetesinde Azerbaycanlıların büyük çoğunluğunu rencide eden bir karikatürün yayınlanmasının birinci yıldönümündeki gösterilerden hemen sonra gözaltına alınmıştır. 4 Aralık gününe kadar yaşadığı Zenjan şehrinde tutulan aktivist daha sonra Evin Hapishanesine yerleştirilmiştir.

Leyla Heydari'nin işlettiği ve Azerbaycanla ilgili kitaplar, müzik cdleri ve diğer kültürel eşyalar satan mağaza 2006'da yetkililer tarafından kapatıldı. Heydari, eşinin gözaltına alındığını duyurmaması konusunda yetkililerden uyarılar almış ancak 28 Ağustos'ta İstihbarat Teşkilatına eşini ziyaret etmeye çağrılmış ve orda tutuklanmıştır. Heydari de eşiyle birlikte 4 Aralık günü Evin Hapishanesine götürülmüştür.

Aileleri mahkumları ziyaret etmeye 31 Aralık'ta izin alabilmişler ve onların "itiraf vermeleri için" işkence gördüklerini düşündüklerini açıklamışlardır. Leyla Heydari'nin sağlık durumunun kötü olduğu ve şiddetli baş ağrıları çektiği, ancak çok az sağlık yardımı verildiği bildirilmiştir. Heydari'nin ayrıca kalbinde sorun olduğu ve hapishanenin sağlık bölümüne götürülmek zorunda kaldığı, ordaki yetkililerin ise Heydari'ye hapishane dışında tedavi izni verilmesi gerektiğini söyledikleri belirtilmiştir.

GENEL BİLGİLENDİRME: İrandaki Azerbaycanlılar çoğunlukla Şii Müslüman olup Türki bir dil konuşurlar. İran'ın en büyük azınlığı olarak bilinen bu halk genelde ülkenin kuzeyinde ve başkent Tahran'da yoğundurlar. İrandaki Azerbaycanlıların çoğu, anayasal hakları olan Azerbaycan Türkçesinde eğitim dahil olmak üzere daha geniş kültürel haklar talep etmektedirler. Küçük bir azınlık İran Azerbaycanı’nın İran’dan ayrılarak Azerbaycan Cumhuriyeti’ne katılmasını desteklemektedir. Azerbaycan kültürel kimliğini ve anadili kullanım haklarını savunanlar genellikle pan-Türkizm yayılmacılığı yaparak ülke güvenliğine karşı eylemlerde bulunmak” gibi belli belirsiz sözlerle bezenmiş suçlamalarla karşılaşmaktadır.
2006 yılının Mayıs ayında, Azerbaycanlı nüfusun çoğunlukta olduğu kuzeybatı şehirlerinde, İran devlet gazetesinin Azerbaycanlılara yönelik hakaret içeren yayınına karşı protestolar başladı. Yüzlerce katılımcı protestolar sırasında ve sonrasında tutuklandı. 2006 yılının Eylül ayında eğitim-öğretim yılının boykotu, 2007 yılının Şubat ayında Dünya Anadili kutlamaları ve 2006 Mayıs protestolarının yıldönümleri gibi Azerbaycan toplumu için önemli olan diğer tarihlerde de gözaltı dalgaları yaşanmaktadır.
İran Devlet yetkilileri sınır bölgelerinde yaşayan azınlık halklarına son yıllarda giderek artan bir kuşkuyla bakmakta ve bu toplumların huzursuzluğunu İngiltere’nin ve ABD’nin kışkırtması olarak görmektedir.

ÖNERİLEN EYLEM: Lütfen Farsça, İngilizce, Arapça, Fransızca ya da kendi dilinizde bir mektup yazarak en kısa sürede gönderin. Mektubunuzda:

- Behruz Seferi ve eşi Leyla Heydari'nin aylardır suçlamaları belirtilmeden gözaltında tutulmaları nedeniyle endişe duyduğunuzu belirtin ve bunun sebebini sorun;

- Yetkililerden, adli bir suçla adaletli bir şekilde yargılanmadıkları takdirde sadece İran Azerbaycanlıları adına yürüttükleri barışçıl faaliyetler yüzünden gözaltına alınmışlarsa aktivistlerin hiç bir ön şart olmadan hemen serbest bırakılmalarını talep edin;

- Yetkililere Behruz Seferi ve Leyla Heydari'nin işkenceye maruz kaldıklarına dair raporları değerlendirmeleri ve sorumluları yargılamaları çağrısında bulunun;

- İran Anayasasının 38. maddesinde, gözaltındakilerden baskı altında ve zor kullanarak itiraf alınmasının yasaklandığını hatırlatın.