İRAN - Abbas Lisani (Leysanlı) , düşünce suçlusu

KAMUSAL BELGE - AI İndeksi: MDE 13/105/2006

19 Eylül 2006

UA 163/06 (MDE 13/063/2006, 08 Haziran 2006) Tecrit Gözaltısı/ İşkence Tehlikesi/ Sağlık Endişesi Raporuyla ilgili Ek Bilgi, Yeni Endişe: Vicdan Mahpusu (Düşünce Suçlusu)

İRAN - Abbas Lisani (Leysanlı) (E), 38 yaşında, aktivist, ve ailesi

Vicdan mahpusu (düşünce suçlusu) Abbas Lisani, İran'ın kuzey-batısındaki Erdebil Hapishanesinde tutulmaktadır. "devlet aleyhine propaganda yaymak" suçlamasıyla bir yıl hapis cezası alan aktivist, İran'daki Azerbaycanlı Türk toplumunun adına yürüttüğü barışçıl politik ve kültürel faaliyetleriyle ilgili olarak diğer davalarla da karşı karşıyadır. Raporlara göre Lisani'nin sağlık durumu kötüdür.

Abbas Lisani, 27 Mayıs'ta Erdebil'de yapılan bir protesto gösterisine katıldıktan sonra 3 Haziran 2006 tarihinde gözaltına alınmıştı. O, iki gün boyunca Erdebil'deki İstihbarat Bakanlığı gözaltı merkezinde tutularak daha sonra Erdebil Hapishanesine nakledilmişti. Ailesi, 7 Haziran'da sadece birkaç dakika süren ve Lisani'nin Erdebil Hapishanesinde tecrit gözaltısında tutulup açlık grevine başladığını açıkladığı bir telefon görüşmesine kadar onun durumundan haber alamamışlardı.

Abbas Lisani'nin ailesine erişimi kısıtlanmaktadır. Ailesinin ilk ziyaretine, gözaltına alındıktan 26 gün sonra 29 Haziran'da izin verilmişti. Onu sadece bir kez görmesine izin verilen avukatı, birkaç görüşme başvurusu daha yapmış, ancak bunlar reddedilmiştir.

Lisani'nin, sıvı almayı da reddettiği açlık grevi 58 gün sürmüş ve bu süreçte tecrit gözaltısında tutulmuştur. O 30 Temmuz'da açlık grevine son vermiş ve ailesiyle görüşmesine izin verilmiştir. Bu görüşmede oldukça zayıf olduğu ve konuşmakta zorluk çektiği bildirilmiştir.O, bu açlık grevi nedeniyle yaklaşık 30 kilo kaybetmiştir.

Uluslararası Af Örgütü Abbas Lisani'nin güvenliğinden endişe etmektedir. O şu anda bir kısmı uyuşturucu bağımlısı olan adli tutuklularla aynı hapishane bölümünde tutulmaktadır. İran'da birçok hapishanede siyasi tutuklulara ait bölümlerin olmasına rağmen bu tutuklular kimi zaman adli suçlularla aynı yerde tutulmakta ve bunun onların üzerindeki baskıyı arttırmak için yapıldığına inanılmaktadır. Abbas Lİsani'nin koğuştaki diğer tutuklular tarafından rahatsız edilip tehdit edildiği sanılmaktadır. Şu anda, daha önceki gözaltı sürecinde gördüğü işkencenin neden olduğu kaburga ağrıları, böbrek ve mide problemleri yaşamaktadır. Yeterli sağlık yardımının verilip verilmediği bilinmemektedir.

Abbas Lisani'ye yöneltilen suçlamalar, 2005 yılının Ağustos ayında Bağer Han'ın mezarı başında Meşrutiyet Devrimini anma törenine, 2005 yılında Babek Kalesindeki kültürel toplantıya ve 2006 yılının Mayıs ayında İran'ın kuzey-batısındaki kitlesel gösterilere katılımını da içermektedir.

6 Eylül 2006 tarihinde Keleyber İnkılap Mahkemesi Abbas Lisani'yi ceza kanununun 500. maddesine göre "devlet aleyhine propaganda yapmak" suçlamasıyla bir yıl hapis cezasına mahkum etmiştir. Mahkeme kararında suçlamaların kaynağı aktivistin 2005'teki Babek Kalesi toplantısına katılması ve diğerlerini de katılıma çağırması, bu toplantıda Azerbaycan Türkçesinde şiirler okuması, "Türkçe" bir takvim yayınlayıp çoğaltması, internet aracılığıyla yurtdışına mesajlar göndermesi, yurtdışındaki destekçilerini araması ve Azerbaycan Türk milliyetçiliği ile bağımsızlığını desteklemeyi planlaması olarak belirtilmiştir.

Uluslararası Af Örgütü, Abbas Lisani'ye yöneltilen "devlet aleyhine propaganda yaymak" suçlamasının tanınabilir adli suç kapsamına girmediğini düşünmektedir. Ayrıca yargı kararına göre bu suçlamanın kaynağını aktivistin İran'daki Azerbaycan toplumu adına yürüttüğü barışçıl siyasi ve kültürel faaliyetler oluşturmaktadır. Buna göre Uluslararası Af Örgütü Abbas Lisani'yi bir vicdan mahpusu (düşünce suçlusu) olarak görmekte ve hiç bir ön koşul olmadan bir an önce serbest bırakılmasını talep etmektedir.

Raporlara göre Abbas Lisani, yakında Tebriz İnkılap Mahkemesinde 2005 yılının Ağustos ayında katıldığı Meşrutiyet Gününün yıldönümü toplantılarıyla ilgili yargılanacaktır.

Abbas Lisani'nin aile bireyleri de rahatsız edilmiş, eşi, onun durumuyla ilgili bilgileri açıklamamasına dair tehdit edilmiştir. Ailenin tek gelir kaynağı olan kasap dükkanı kapatılmış ve çalışma izinleri iptal edilmiştir.

ÖNERİLEN EYLEM: Lütfen İngilizce, Farsça, Arapça, Fransızca ya da kendi dilinizde bir mektup yazarak en kısa sürede gönderin. Mektubunuzda:

- Abbas Lisani'nin, 2005 yılındaki Babek Kalesi etkinliğine katılımı dahil olmak üzere İran'daki Azerbaycan toplumu adına yürüttüğü barışçıl siyasi ve kültürel faaliyetler nedeniyle "devlet aleyhine propaganda yapmak"la suçlanarak bir yıl hapis cezasına çarptırılması nedeniyle endişe duyduğunuzu belirtin;

- Uluslararası Af Örgütü Abbas Lisani'yi bir vicdan mahpusu (düşünce suçlusu) olarak görmekte olup hiç bir ön koşul olmadan bir an önce serbest bırakılmasını talep ettiğini bildirin;

- Yetkilileri bir an önce Lisani'nin avukatına, ailesine ve talep edeceği sağlık yardımına düzenli ve koşulsuz erişimini sağlamaya çağırın;

- Abbas Lisani'nin güvenliğinden endişe ettiğinizi belirterek İran yetkililerine, onu tutukluların saldırısından korumayı önermeleri çağrısında bulunun;

- Yetkililer tarafından rahatsız ve tedirgin edildikleri bildirilen ailesinin güvenliğinden endişe duyduğunuzu belirterek, onlar için gereken her tedbirin alımasını talep edin.