İRAN - Reza Abbasi (E), insan hakları savunucusu

KAMUSAL BELGE
AI İndeksi: MDE 13/101/2006

12 Eylül 2006

UA 246/06 Güvenlik Endişesi/ Adil olmayan Yargılama/ Olası Düşünce Mahkumu

İRAN - Reza Abbasi (E), insan hakları savunucusu

İran'daki Azerbaycan Türk toplumuna mensup insan hakları savunucusu Reza Abbasi, ülkenin kuzeybatısındaki Zenjan şehrinde 27 Haziran'dan beri gözaltında tutuluyor olup işkence kötü muamele riskiyle karşı karşıyadır.Uluslararası adil yargılama standartlarına uymadığı belirlenen mahkemesi hala ilerleme aşamasındadır. Abbasi'nin, insan hakları çalışmaları dahil olmak üzere ifade özgürlüğünü kullandığı için gözaltına alınan bir "vicdan mahpusu" (düşünce suçlusu) olduğu sanılmaktadır.

Reza Abbasi, ASMEK (Azerbaycan Siyasi Mahpuslarını Müdafaa Komitesi) ve insan hakları ile demokrasinin yaygınlaştırılması konusunda çalışmaları olan İran Mezunlar Birliği'nin (Advar-e Takim-e Vahdat) üyesidir.
27 Haziran'da İstihbarat Bakanlığı'nın sorgulama için yapılan çağrısına yanıt vermeyince gözaltına alınmıştır. Şu anda Zenjan Hapishanesinde tutulduğu sanılmaktadır. Raporlara göre İstihbarat Bakanlığının Zenjan'daki yetkilileri, Abbasi ailesini kasten rahatsız etmekte ve yaşlı ebeveynlerini sürekli olarak sorgulanmaya çağırmaktadırlar.

5 Eylül'de Reza Abbasi Zenjan İnkılap Mahkemesi'nin 1. Şubesinde, ailesi ve avukatının olmadığı kapalı celsede yargılanmıştır. İkinci celse 11 Eylül'de avukatının katılımıyla gerçekleşmiştir. Avukatının verdiği bilgilere göre Abbasi ASMEK'de ve çeşitli öğrenci kuruluşlarındaki faaliyetleriyle ilgili sorgulanmıştır. Suçlamalarının "Dini lidere hakaret" ve "düzen aleyhine propaganda" olduğu bildirilmiştir. Mahkemenin kararı gelecek hafta açıklaması beklenmektedir.

Reza Abbasi, 12 Mayıs'ta devlet gazetesi İran'da yayınlanan ve Azerbaycan Türklerini rencide eden bir karikatüre tepki olarak başlayan protesto gösterilerinin ardından gözaltına alınmıştır. Gözaltına alınması ayrıca 30 Haziran'da Azerbaycan Türklerinin, 9. yüzyılda yaşayan ve tarihi kahraman olarak kabul edilen Babek Hürremdin'in doğum yıldönümünü kutladıkları Babek Kalesi Toplantıları sırasında gerçekleşmiştir. Bu toplantıların sıkça İran yetkilileri tarafından bastırılmaya çalışıldığı ve bu yıl, güvenlik memurlarının katılımları engellemek amacıyla toplantılar öncesi bir çok kişyi gözaltına aldığı bilinmektedir.(detaylı bilgi için bkz. AI Public Statement:http://web.amnesty.org/library/Index/ENGMDE130742006?open&of=ENG-IRN)

GENEL BİLGİLENDİRME: 2006 yılının Mayıs ayında İran'ın Azerbaycan Türk nüfusunun çoğunlukta olduğu kuzey-batı şehirlerinde, 12 Mayıs günü devlet gazetesi "İran"da yayınlanan ve Azerbaycanlıların çoğunun hakaretamiz olarak kabul ettikleri karikatürler protesto edildi. Bu gösterilerde yüzlerce katılımcı gözaltına alındı. (bkz. UA 151/06, MDE 13/055/2006, 26 Mayıs 2006 ve UA 163/06, MDE 13/063/2006, 8 Haziran 2006). Gözaltına alınanların bir kısmının işkence gördükleri ve tedaviye ihtiyaç duydukları bildirildi. Adı geçen gazete 23 Mayıs günü geçici olarak kapatıldı ve editörü ile karikatürlerin çizeri gözaltına alındı. İran'daki Azerbaycanlı kaynakların belirttiğine göre güvenlik güçlerinin müdaheleleri sonucu onlarca protestocu öldürüldü ve yüzlercesi yaralandı. Güvenlik güçleri gösterilerde ölenlerin olduğunu reddettiler, ancak 29 Mayıs günü bir polis memuru Sulduz (Negede) şehrindeki protestolarda 4 kişinin öldüğünü ve 43 kişinin yaralandığını açıkladı.

2002 yılında kurulan ASMEK'in, Reza Abbasi dahil olmak üzere dört kurucu üyesi 2004 yılının Nisan ayında faaliyetleri nedeniyle gözaltına alınmışlardır.

ÖNERİLEN EYLEM: Lütfen Farsça, İngilizce, Fransızca, Arapça ya da kendi dilinizde bir mektup yazarak en kısa sürede gönderin. Mektubunuzda:

- Reza Abbasi'nin bir insan hakları savunucusu olarak yürüttüğü faaliyetlerden dolayı gözaltına alınması nedeniyle endişe duyduğunuzu belirtin;

- Yetkililere, onun işkence ve kötü muameleye maruz kalmadığını garanti ederek, ailesine, avukatına, ve gerekirse sağlık yardımına ulaşmasını sağlamaları çağrısında bulunun;

- Yetkililere, uluslararası standartlara göre adli bir suçla yargılanmadığı halde onu hiç bir ön koşul olmadan bir an önce serbest bırakmaları çağrısında bulunun;

- Yetkililerden, gözaltı nedenini ve ona karşı yönetilen suçlamaları açıklamalarını talep edin;

- Yetkililer tarafından korkutulup tedirgin edildikleri bildirilen ailesinin güvenliğinden endişe duyduğunuzu belirterek, onlar için gereken her tedbirin alımasını talep edin.